ဘိုရိုကို သွားဖို့ လိုသေးတဲ့ အာတီတာနဲ့ နာမည်ကျော် ချန်ပီယံလုပွဲ

ဘရန့်ဖို့အသင်းကို အိမ်ကွင်းမှာပဲ ၂ဂိုး တစ်ဂိုးနဲ့ အရှုံးပေးလိုက်ရပြီးနောက် ပပ်ဂွာဒီယိုလာရဲ့ အသင်းဟာ အာဆင််နယ်အသင်း မကစားမီ နာရီပိုင်းအလိုမှာ ဖိအားပေးဖို့ ပျက်ကွက်ခဲ့ပါတယ်။ အာဆင်နယ်အသင်းကတော့ ဝုလ်ဗ်အသင်းကို ၂ဂိုး ဂိုးမရှိနဲ့ အမှားအယွင်းမရှိ အနိုင်ယူခဲ့ပြီး ပရီးမီးယားလိဂ် အမှတ်ပေးဇယားကို ၅မှတ်ပြတ်နဲ့ ဦးဆောင်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ အနိမ့်ဆုံး တစ်ပွဲ အမှားခံလို့ ရနိုင်သေးတယ်ဆိုတဲ့ အားသာချက်မျိုး ဖြစ်ပြီး ချန်ပီယံဆုအတွက် အားတက်စရာဆိုတာကတော့ အမှန်ပါပဲ။

”ဒီချန်ပီယံဆု ပြိုင်ပွဲဟာ မန်စီးတီးနဲ့ လီဗာပူးလ်တို့ ယှဥ်ပြိုင်လုရမဲ့ ထူးမခြားနားပွဲ ပဲ ဖြစ်လာလိမ့်မယ်၊ နောက်ဆုံးမှာ မန်စီးတီးသာ ပန်းဝင်မယ်” ဆိုတဲ့ စကားမျိုးဟာ ရာသီအစမှာ ဘယ်ပရိသတ်ကို မေးမေး၊ ၁၀ဦးမေး ၉ဦးလောက်ဆီက ရလာနိုင်တဲ့ မှန်းဆချက်ပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ လီဗာပူးလ်တို့ရဲ့ အံ့သြဖွယ် ရုန်းကန်ရမှုက ရာသီတဝက်မကျိုးခင်မှာကို သူတို့တွေ ချန်ပီယံဆုကို စိန်ခေါ်ဖို့ မဖြစ်နိုင်တော့ဘူးလို့ အဖြေထုတ်လို့ ရနေသလောက်ပါပဲ။ ဒီတော့ မန်စီးတီးတို့ ချန်ပီယံ ဖြစ်ဖို့ သေချာသလောက်ပေါ့။ မဟုတ်သေးဘူး သူတို့က အဆင့် ၂မှာ ၅မှတ်ဖြတ်ခံထားရတယ်။ ဒါဆို ချဲလ်ဆီးက အဆင့် ၁ မှာပေါ့။ မဟုတ်ဘူး။ အာဆင်နယ်ဗျ။ ရာသီအစက ကြိုသိခဲ့ရင် အံ့သြကြမဲ့ အကွက်တွေကို ပြောတာပါ။

ရာသီအစတုန်းကသာ ပွဲစဥ် ၁၄အပြီး အာဆင်နယ်တို့ ၅မှတ်ပြတ်နဲ့ အမှတ်ပေးဇယား ဦးဆောင်နေတယ်လို့ တစ်ဦးဦးက ပြောခဲ့ရင် ရူးနေလား မေးခံရမဲ့ အကွက်ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ ဇယားထိပ်က အသင်းဟာ မန်စီးတီးရော လီဗာပူးလ်ရော မဟုတ်ခဲ့ဘူးဆိုတောင် ချဲလ်ဆီးလို့ပဲ အများထင်ကြမယ်၊ ဒါမှမဟုတ် ကွန်တီရဲ့ စပါးထင်ကြမယ်၊ နောက်ဆုံး နည်းပြသစ် တန်ဟက်နဲ့များ ချက်ချင်းကြီး ကောင်းသွားလို့များလားဆိုပြီး မန်ယူကို ထင်ရင် ထင်ကြလိမ့်မယ်။ အာဆင်နယ်ကို အမှတ်ပေးဇယားထိပ် ရောက်နေမယ်လို့ အာဆင်နယ် ပရိသတ်ကတောင် ခန့်မှန်းမိမယ် မထင်လောက်ဘူးဆို လွန်မယ် မထင်ပါဘူး။

ဘာလို့လဲဆို အဖြေကရှင်းတယ်။ ကစားသမားအများစုက ခြေတက်တုန်း၊ သင်ယူတုန်း အတွေ့အကြုံနုနယ်သူတွေချည်း။ နည်းပြကလဲ ဒီလိုပဲ မထူးဘူး။ ခေါ်ယူထားတဲ့ ကစားသမား အများစုမှာလဲ ဂျီးဆပ်စ် တစ်ယောက်သာ အားကိုးရမယ်လို့ ကြိုတင် ဟောကိန်းထုတ်လို့ရနိုင်တဲ့ အဆင့်မျိုး ဖြစ််တယ်။ ဇင်ချန်ကိုဆိုတာ ဒဏ်ရာနဲ့ နဘန်းလုံးနေကြကိုး။ ဒီတော့ အာဆင်နယ်ဟာ ရေရှည်မှာ ကောင်းလာမဲ့အသင်းဆိုတာ လက်ခံတယ်၊ ဒါပေမဲ့ အတွေ့ကြုံရင့် ထိပ်တန်းကစားသမားတွေ ရှိတဲ့ ပြိုင်ဘက်တချို့ကို ကျော်ဖြတ်ပြီး အဆင့်ကောင်း ရချင်ရနိုင်လိမ့်မယ်၊ အားလုံးကို ကျော်ဖြတ်ပြီး ထိပ်ဆုံး ဖြစ်နေမယ်လို့ မှန်းမရသေးတာတော့ လက်ခံရမှာပဲ။

ဘရန့်ဖို့ဒ်ကို မန်စီးတီး ရှုံးနိမ့်ပြီးတော့ အာဆင်နယ်ရဲ့ အားကောင်းလာတဲ့ ချန်ပီယံ မျှော်လင့်ချက်အပေါ် ပပ်ဂွာဒီယိုလာက “အာတီတာအနေနဲ့ မစ်ဒယ်ဘရော့ကို သွားပြီး၊ ရလဒ်တစ်ခုခု ရအောင်ယူရဦးမှာပါ။” လို့ ပြောလိုက်တော့ သတင်းထောက်တွေက ရယ်ကြတယ်။ အာဆယ်နယ်ရယ် အာတီတာရယ်နဲ့၊ ပရီးမီးယားလိဂ်ရယ် မစ်ဒယ်ဘရော့ရယ်နဲ့ ဘာမှမဆိုင်ဘူးလေ ဆိုပြီး ရယ်ကြတာမျိုးတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ အဲဒီသတင်းအောက်မှာလဲ ပရိသတ်အချို့က ဘာလားပေါ့ ဆိုတဲ့ အူကြောင်ကြောင်ဖြစ်ကုန်တာတွေ ရှိပြန်တယ်။

အမှန်က စပိန်လူမျိုးနည်းပြရဲ့ မှတ်ချက်စကားဟာ ပရီးမီးယားလိဂ်ရဲ့ နာမည်ကျော် ချန်ပီယံ လုပွဲကို ရည်ညွှန်းလိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။ ပြောရရင် ဂွာဒီယိုလာက သူ့လက်ထောက်ဟောင်းကို “စိန်ခေါ်မှုကို လက်ခံပြီ” “မင်းတို့ ရှုံးနိမ့်သွားမဲ့ ပြိုင်ပွဲရဲ့ အဆုံးသတ်ကို မြင်ရတဲ့အခါ သိပ်ကို နှစ်သက်မိမှာပဲ။” လို့ သွယ်ဝိုက် အသိပေး ပြောကြားလိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ နယူးကာဆယ် နည်းပြ ကယ်ဗင်ကီးဂန်းရဲ့ ပြိုင်ဘက် အဲလက်စ်ဖာဂူဆန်ကို စိန်ခေါ်ခဲ့ဖူးတဲ့ ၁၉၉၆ခုနှစ်က စကားကို ကိုးကားရင်းနဲ့ ချန်ပီယံအဖြေက ပွဲစဥ်ကုန်မှ ထွက်တာလို့ ဆိုလိုလိုက်ခြင်းပါပဲ။

■ကီးဂန်း လောင်ကျွမ်းမှု

၁၉၉၆များဆီက နယူးကာဆယ်အသင်းဟာ မန်ယူအသင်းကို ရမှတ် ၁၂မှတ်ထိ ဖြတ်ထားနိုင်ခဲ့တာပါ။ နယူးကာဆယ် ချန်ပီယံဖြစ်ပြီလို့ အားလုံးလိုက သတ်မှတ်ခဲ့ကြပြီး ဘွတ်ကီတွေကဆို နယူးကာဆယ် ချန်ပီယံဖြစ်မယ်ဆိုတဲ့ ကြေးတွေကို ပိတ်ခဲ့ရပါတယ်။ ဒါ့အပြင် နယူးကာဆယ်ရဲ့ ခြေစွမ်းဟာ တည်ငြိမ်လွန်းတာကြောင့် ချန်ပီယံ မှန်းချက် လောင်းကြေးတွေအပေါ် လောင်းကစား ကုမ္ပဏီအချို့က အလျော်အစားပင်လုပ်ခဲ့တယ်လို့ ကောလဟလတွေတောင် ရှိခဲ့ပါတယ်။ ကီးဂန်းရဲ့ အသင်းဟာ ဇန်နဝါရီ လကုန်ပိုင်းလောက်ထိ အမှတ်ပေးဇယားကို ၁၂မှတ်အသာနဲ့ ဦးဆောင်နိုင်နေတာကြောင့် ဒါတွေကို အမှားလို့တော့ ပြောနိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။

ဒါပေမဲ့ နည်းပြတွေအကြား Mind Games လို့ ခေါ်တဲ့ စိတ်ဓါတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ တိုက်ခိုက်အသာစီးယူတတ်တဲ့ ဖာဂူဆန်ရဲ့ စကားတွေမှာ ကီးဂန်း ရှုံးနိမ့်ခဲ့ရပြီး ရလဒ်တွေ တောက်လျှောက် ကျဆင်းခဲ့ပါတော့တယ်။ ရာသီမကုန်ခင် ၂ပွဲအလိုမှာ မီဒီယာတွေရှေ့မှာကို လက်ညိုးငေါက်ငေါက်ထိုး ပေါက်ကွဲအော်ဟစ်ခဲ့တာဟာ ခေတ်စကားနဲ့ဆိုရင် လုံးဝ Epic ပါပဲ။ ဒီအခိုက်အတန့်ဟာ ပရီးမီးယားလိဂ်ရဲ့ တန်ပိုအမြင့်ဆုံး၊ စိတ်ဝင်စားဖွယ် အကောင်းဆုံး အခြေအနေလို့ သတ်မှတ်ကြပါတယ်။ ကီဗင်ကီးဂန်းလို့ တစ်ဦးဦးက နာမည်တပ်ခဲ့ရင် သူ့ရဲ့အောင်မြင်မှုတွေ အမှတ်ရမှာ မဟုတ်ပဲ၊ လက်ညိုးငေါက်ငေါက်ထိုးပြီး မကျေမနပ် အော်ဟစ်နေတဲ့ ပုံရိပ်ကသာ အားလုံးစိတ်ထဲမှာ စွဲထင်နေအောင်ပါပဲ။

■ကီးဂန်း ဘာလို့ လောင်သလဲ

နယူးအသင်းက နောက်ဆုံး ၂ပွဲ ကစားဖို့ လိုတဲ့အချိန်မှာ တစ်ပွဲကစားဖို့ ကျန်နေတဲ့ မန်ယူရဲ့ နောက် ၃မှတ်အကွာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ကိုယ်စီ လက်ကျန်ပွဲတွေ အားလုံး အနိုင်ယူခဲ့ရင် အမှတ်တူမှာ ဖြစ်လို့ ဂိုးကွာခြားချက်က အဆုံးအဖြတ် ဖြစ်မှာပါ။ နယူးက လိဒ်အသင်းကို ၁ဂိုး ဂိုးမရှိနဲ့ အနိုင်ယူထားတာ ပူပူနွေးနွေးလဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အသင်းတွေရဲ့ ခြေစွမ်းပိုင်းအရဆို လိဒ်ရဲ့ ခြေစွမ်းက အားရစရာ မရှိတာမို့ တစ်ဂိုးတည်း သွင်းခဲ့နိုင်တာကိုလဲ ကီးဂန်းက ကျေနပ်ပုံ မပေါ်ပါဘူး။ အထူးသဖြင့် မန်ယူအသင်းက ဖောရက်စ်ကို ၅ဂိုးပြတ် အနိုင်ယူလိုက်တာကြောင့် ဂိုးကွာခြားချက်အနေနဲ့ ၆ဂိုးပြတ်သွားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါတွေဟာ ကီးဂန်း ပေါက်ကွဲခဲ့ရတဲ့ အကြောင်းပြချက် ဖြစ်ဟန်ရှိတယ်လို့ ကာယကံရှင် ဖာဂူဆန်ရော သုံးသပ်သူများကပါ မှတ်ချက်ပြုခဲ့ပါတယ်။

မန်ယူအသင်းရဲ့ နည်းပြကြီးက တန်းဆင်းဇုန်နား ဝေ့နေတတ်တဲ့ လိဒ်အသင်းဟာ မန်ယူနဲ့တွေ့မှ ဘာ့ကြောင့် ထိပ်တန်းခြေစွမ်းပြရသလဲ နားမလည်ကြောင်း၊ ဒီလိုပဲ အသင်းအချို့ဟာ မန်ယူနဲ့တွေ့မှ အားကုန်သုံး ကစားနေကြတာဟာ လက်ခံလို့ မရကြောင်း ပြောခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ ဖောရက်စ်နှင့် လိဒ်အသင်းတို့အား နယူးကာဆယ်နှင့် တွေ့မည့် ပွဲအတွက် မန်ယူနဲ့ ကစားသလိုမျိုး ကစားဖို့ ဖိအားပေးတာလို့ သုံးသပ်ကြပါတယ်။ ကောလဟလတွေအရ ဖောရက်စ်နှင့် လိဒ်တို့ဟာ မန်ယူအသင်းကို အမြင်မကြည်တာကြောင့် နယူးကာဆယ်ကို အလွယ်တကူပင် အရှူံးပေးကြလိမ့်မည်ဟု ဖာဂူဆန်မှာ အမြင်ရှိကြောင်း ဖော်ပြကြပါတယ်။

ထို့ကြောင့် လိဒ်အသင်းကို ခက်ခက်ခဲခဲ အနိုင်ရပြီးနောက် ကီးဂန်းက “ဒီပွဲရဲ့ ဗီဒီယိုဖိုင်ကို မင်း ဆာအဲလက်စ်ဖာဂူဆန်ဆီ ပို့ရမယ်မလား။ ဟမ်။ ဟုတ်တယ်မလား။ လာမယ့် ကြာသပတေးမှာ ဖောရက်စ်ကို ကစားရဦးမယ်။ ဒါဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ ၅လလောက်ကတည်းက စီစဥ်ထားတဲ့ ပွဲစဥ်ဇယားပဲ။ ဒီပွဲတွေအတွက် ဘာမှကို ငြင်းဆန်စရာ၊ ပြောစရာမလိုဘူး ထင်တယ်။ ဆိုလိုချင်တာက ငါတို့က ဒီ့ထက် ပိုလေးစားထိုက်တယ်လို့ထင်တယ်။” ဟု သတင်းထောက်ဆီမှာ ပေါက်ကွဲခဲ့သည်။

သတင်းထောက်က ဒါတွေဟာ အတည်မဟုတ်ပဲ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စီးချင်းထိုးမှု မဟုတ်ဘူးလားလို့ ပြန်လည်ပြောဆိုတဲ့အခါ “မဟုတ်ဘူး။ ဒီလို စွပ်စွဲမှုတွေကို ပရိုကစားသမားတွေအပေါ် ပြောတာမျိုး၊ စတူးဝပ်ပီးယာ့စ်လို လူကြီးလူကောင်းအပေါ် ပြောတာမျိုးလုပ်ပြီးမှ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စီးချင်းထိုးတာလို့ ပြောလို့မရဘူးကွ။ ငါ ဘာမှ မတုန့်ပြန်ပဲ အတော်လေး ငြိမ်နေခဲ့တယ်။ ဒါပေမဲ့ အခုပြောတော့မယ်။ သူ[ဖာဂူဆန်] ဒီလိုစကားတွေ ပြောလိုက်တဲ့အချိန်မှာ သူ့အပေါ် ငါ့အထင်ကြီးမှုတွေ အောက်ထိုးကျသွားတယ်။ ပွဲတွေက ငါတို့ ဖန်တီးလုပ်ကြံထားတာ မဟုတ်ဘူးဟ။ ဒါပေမဲ့ ငါပြောမယ်။ မင်းတို့[တီဗီကြည့်နေတဲ့သူတွေ]လည်း ကြည့်နေရင် သူ့ကို ပြောပြလိုက်စမ်း။ ငါတို့က ဒီချန်ပီယံဆုကို လုနေကြတုန်းပဲ။ သူတို့လဲ မစ်ဒယ်ဘရော့ချ်ကို သွားပြီး ရလဒ်တစ်ခုရအောင် လုပ်ရဦးမှာပဲ။ နောက်ပြီး ငါ ရိုးရိုးတန်းတန်းပဲ ပြောမယ်။ ချန်ပီယံဆုမှာ သူတို့ကို နောက်ကောက်ချနိုင်ခဲ့ရင် ငါ အရမ်းနှစ်သက်မိမယ် ဆိုတာပဲ။” ဟု တီဗီ ဖန်သားပြင်ဆီသို့ လက်ညိုးတစ်ထိုးထိုးနှင့် ကီးဂန်း ပေါက်ကွဲခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ထိုအခိုက်အတန့်ဖြစ်ပြီးသည့်နောက် နယူးကာဆယ်သည် လက်ကျန် ဖောရက်စ်၊ စပါးတို့နှင့် သရေရလဒ်သာ ရယူနိုင်ခဲ့ပေမဲ့၊ မန်ယူအသင်းမှာ မစ်ဒယ်ဘရော့ချ်အား ၃ဂိုးပြတ် အနိုင်ရခဲ့သဖြင့် ကီးဂန်း ချန်ပီယံဆု ဆွတ်ခူးနိုင်မည့် အခွင့်အရေးကို လက်လွှတ်ခဲ့ရသည်။ ထိုအချက်က လိဂ်ချန်ပီယံ ရယူနိုင်ဖို့ ခြေစွမ်းပိုင်းအပြင် စိတ်ဓါတ်ပိုင်းဆိုင်ရာပါ ပြီးပြည့်စုံနေရမည်ဆိုသော အကြီးမားဆုံး သက်သေအဖြစ် ယခုအချိန်ထိ ကိုးကားလျက်ရှိသည်။

■အာတီတာ vs ဂွာဒီယိုလာ

အထက်ပါ အဖြစ်ပျက်အပြင် ဘင်နီတက်ဇ်၊ ဝင်းဂါး စသဖြင့် လိဂ်ချန်ပီယံဆုများကို MindGames များဖြင့် အရေးနိမ့်သွားရသော သက်သေများ ရှိခဲ့ရာ “အာတီတာအနေနဲ့ မစ်ဒယ်ဘရော့သွားပြီး ရလဒ်တစ်ခု ယူဖို့လိုနေသေးတယ်” ဆိုတဲ့ ဂွာဒီယိုလာရဲ့ စကားဟာ [အာတီတာရေ စိန်လိုက်တော့] ဟု တိုက်ရိုက်မပြောရုံတမယ် ချန်ပီယံဆုအတွက် ၎င်းတို့ နောက်ဆုံးအချိန်ထိ တိုက်ပွဲဝင်မည် ဖြစ်ကြောင်း ကြေငြာလိုက်တာပဲလို့ ကောက်ချက်ဆွဲရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ထို့ကြောင့် အာဆင်နယ် မန်စီးတီးကို ယှဥ်နိုင်ပါ့မလား၊ နောက်ဆုံးအချိန်ထိ ခြေမချော် ခြေမခေါက်ပဲ တည့်တည့်ပြေးနိုင်ပါ့မလား သုံးသပ်ရမည် ဖြစ်သည်။ ဒီလို ဘာ့ကြောင့် ပြောရသလဲ ဆိုရင် လောလောလတ်လတ် ရလဒ်များအရ မန်စီးတီးကို ကျော်နိုင်တဲ့အသင်းက ချန်ပီယံဖြစ်ဖို့ရာနှုန်းပြည့် ဖြစ်နေတာပဲလေဟု ပြောရမည် ဖြစ်သည်။ ရာသီတိုင်းလိုလို ရမှတ် ၉၀ ပတ်ချာလည်ရနေတဲ့ စီးတီးကို ယှဥ်နိုင်ဖို့ဆိုရင် [၁]ခြေစွမ်း၊ [၂]စိတ်ဓါတ်၊ [၃]ဒဏ်ရာ၊ [၄]ကံ အားလုံး ပြီးပြည့်စုံနေမှ ရလောက်အောင် ခက်ခဲလှသည် မဟုတ်ပါလား။

■ခြေစွမ်းနှင့် စိတ်ဓါတ်

အာဆင်နယ်နည်းပြ အာတီတာအနေနှင့် စီးတီးအသင်း၏ အကြောင်းကို အခြားအသင်းများထက် ပိုမို သိရှိနိုင်တာကြောင့် ဒီအချက်တွေကို ပိုမိုသိနေမည်မှာလဲ သေချာသလောက်ပင်။ အသင်း၏ ခြေစွမ်းမှာ မြင်ရသည့်အတိုင်း ပြီးပြည့်စုံနေသည်ဖြစ်၍ ပြောစရာမရှိသော်လဲ လူငယ်များနှင့် တည်ဆောက်ထားသော အသင်းဖြစ်၍ တက်လွယ်ကျလွယ်နိုင်သည့် အသင်း၏ အခြေအနေကို ကြိုတင် စဥ်းစားပြင်ဆင်ထားဖို့ လိုသည်။ လီဗာပူးလ်နည်းပြ ကလော့ပ်သည်ပင် အသင်းအတွက် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် အမြောက်အများကို ခန့်အပ်ပြီး မန်စီးတီးကို ယှဥ်ခဲ့ရတာကို အာတီတာ သတိပြုရပါမယ်။ ဇာခါနှင့် အိုဒီဂတ်တို့ ကစားသမားဟောင်း ဂါးလက်စ်လို ကွင်းထဲမှာ ငိုသွားသလိုမျိုး ထပ်အဖြစ်ခံလို့ မရပါဘူး။ ဒီအတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ပြီး တစ်ပွဲချင်း ချဥ်းကပ်ရင်း၊ ဖြစ်သင့်တဲ့ ရည်မှန်းချက်ကဘာလဲ၊ ဘယ်လိုရလဒ်က အမြတ်လဲ သိနေအောင် ကစားသမားတွေရဲ့ ခေါင်းထဲကို ရိုက်သွင်းရပါလိမ့်မယ်။

ပရီးမီးယားလိဂ်ကို မထင်မှတ်တဲ့ အနေအထားနဲ့ ရသွားတဲ့ အသင်းကို ပြပါဆိုရင် လက်စတာကို လူတိုင်း လက်ညိုးထိုးပြကြမှာပဲ။ တန်းဆင်းဇုန်နား ဝဲနေရမဲ့ အသင်းက ချန်ပီယံ တက်ဖြစ်တာကိုး။ အဲဒီအောင်ပွဲရဲ့ အောင်မြင်ရေး သော့ချက်ကို နည်းပြကြီး ရာနီရေးရီ သုံးသပ်တာကတော့ ကစားသမားတွေအပေါ်မှာ ဘယ်အချိန်မှာမှ ဖိအား အရောက်မခံပဲ၊ ပျော်ရွှင်နေစေခြင်းပဲလို့ ဆိုပါတယ်။ ရာနီရေးရီက ကစားသမားတွေအတွက် ဖြစ်သင့်တဲ့ ရည်မှန်းချက် ချပေးပြီး တဆင့်ခြင်း တက်စေတာလို့ ပြောပါတယ်။ မမှီတဲ့ပန်း ခုန်လှမ်းဖို့ မကြိုးစားပဲ၊ တဖြည်းဖြည်း တုံး တစ်ခုပြီး တစ်ခု ခုရင်းနဲ့ ချန်ပီယံဆုကို လက်တွေ့ရယူသွားတာလို့ ပြောရပါလိမ့်မယ်။

“ချာတိတ်တွေဆီမှာ တာဝန်ကျေပြစရာ ဘာမှ မရှိဘူးဆိုတာကို သိအောင် ပြပေးဖို့ အလွန်အရေးကြီးတယ်။ သူတို့ကို ဖိအားတွေက သတ်သွားမှာ ကျွန်တော် သိပ်ကြောက်ခဲ့တာ။ အမှန်ဆို ကျွန်တော်တို့က တန်းမဆင်းရင် ရပြီဆိုတဲ့ အသင်းအဆင့်ကနေ ထိပ်တန်းအသင်းတွေနဲ့ သူတင်ကိုယ်တင် ယှဥ်နေရတာကိုး။ ဒါ့ကြောင့် ရည်မှန်းချက် သေးသေးလေးတွေနဲ့ သူတို့ကို ဖိအားနည်းစေတယ်။ ဥပမာ ပြောရရင်— ဟုတ်ပြီ တန်းမဆင်းရမဲ့ အမှတ် ရအောင်ယူမယ်၊ ဥရောပ ပြိုင်ပွဲဝင်အောင် ကစားကြတာပေါ့၊ ချန်ပီယံဆု ရရင် အမြတ်ပေါ့၊ ချန်ပီယံ ဖြစ်နိုင်ပြီဟေ့၊ ဆိုပြီး တဆင့်ခြင်း တက်ခဲ့တာပါ။” ဟု အီတလီသားကြီးက သူ့ရဲ့ ကိုင်တွယ်ပုံကို ရှင်းပြဖူးပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ကစားသမားတွေ တက်ကြွလန်းဆန်းစေဖို့အတွက် လာမဲ့ပွဲဘယ်လောက်မှာ အမှတ်ဘယ်လောက်ရရင် အဲ့ဒီတစ်ပတ်လုံး အနားပေးမယ်ဆိုသည့် စိန်ခေါ်မှုမျိုးနှင့် အသင်းပတ်ဝန်းကျင်မှာ ပျော်ရွှင်စေခဲ့တယ်လို့လဲ မှတ်ချက်ပြုခဲ့ပါတယ်။

အာတီတာအနေနဲ့လဲ လူစာရင်းမမျှတဲ့ မန်စီးတီးနဲ့ ပွဲစဥ် ၃၈အထိ ယှဥ်ပြိုင်ဖို့ရာ လက်စတာနည်းပြဟောင်းကြီးလို ရည်မှန်းချက် သေးသေးလေးတွေ ဖန်တီးပေးဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

■ဒဏ်ရာနှင့် ကံ

ဒဏ်ရာအကြောင်း ပြောရရင် ကံကြောင့်ဖြစ်တဲ့ ဒဏ်ရာကို ရှောင်လွှဲမရပေမဲ့၊ ပွဲပမ်းတာကြောင့် ဖြစ်တဲ့ ဒဏ်ရာတွေကတော့ ရှောင်လွှဲနိုင်ပါတယ်။ ပြောရရင် ကံဆိုးလို့ ဒဏ်ရာရတယ်ဆိုတာမျိုးက အင်မတန်ကိုရှားပါတယ်။ ကြံ့ခိုင်မှုပြည့်နေတဲ့ ကစားသမားတွေဟာ ဒဏ်ရာရ အလွန်နည်းတတ်တာ သိပ္ပံနည်းကျတဲ့ လက်တွေ့အဖြေပါပဲ။ ကိုယ်ယှဥ်ပြိုင်ရမဲ့ အသင်းဟာ ဖိုဒင်မရှိချိန် ဂရီယာလစ်ချ်လို ကစားသမားမျိုး ထွက်လာမဲ့အချိန်၊ ဒီယက်စ်လို ခံစစ်မှူးတောင် အရံဖြစ်နေတဲ့အချိန်မှာ ဆာကာမကစားနိုင် ဘယ်လိုလုပ်မလဲ၊ မာတီနယ်လီနာသွားရင်ရော၊ ပါတေးကျိုးလို့မဖြစ်ဘူး ဆိုတာမျိုးက ကိုယ့်အသင်းရဲ့ ပကတိ အားနည်းချက် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါတွေကို ကြိုတင် တွက်ဆကာမှ ရေရှည် ခရီးပေါက်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

မန်စီးတီးလို လီဗာပူးလ်လို အသင်းတွေတောင် လာပေါ့တ်၊ ဗန်ဒိုက်ကဲ့သို့ ကစားသမားတွေ ဒဏ်ရာရခဲ့တဲ့အခါ ဆုဖလားမျှော်လင့်ချက်တွေ အားနည်းသွားတတ်တဲ့အခါ အာတီတာအနေနဲ့ လှေနံ၂ဖက် နင်းတာမျိုး လုပ်လို့မရပါဘူး။ ယူရိုပါလိဂ်လေးလဲ ကစားချင်၊ ကာရာဘောင်းနဲ့ FA က အရံပေါ့ဆိုရင် ရာသီခရီးပေါက်လေ ရုန်းကန်ရတာ သိသာလေ ဖြစ်လာမှာပါပဲ။ စတေးသင့်တာကို စတေးတာဟာ အဖြစ်သင့်ဆုံးလို့ အာတီတာ လက်ခံနိုင်လေ အာဆင်နယ်နဲ့ ဝေးကွာနေတဲ့ ချန်ပီယံဆု နီးစပ်လေလို့ ဆိုရပါမယ်။

ပြိုင်ပွဲတွေကို ချဥ်းကပ်ရာမှာ အင်မတန် ထူးချွန်တဲ့ မော်ရင်ဟိုဟာ သမိုင်းတလျှောက် အကောင်းဆုံး အသင်းလို့ ခေါ်ဆိုနိုင်တဲ့ ဘာစီလိုနာနဲ့ ယှဥ်ပြိုင်နိုင်ဖို့ လာလီဂါပွဲစဥ်တွေကို တစ်ပွဲချင်း တူညီတဲ့ အားနဲ့ ကစားခဲ့တယ်လို့ ဝန်ခံဖူးပါတယ်။ ပြောရရင် အသင်းကြီးမို့ ပိုဂရုစိုက်တယ်ဆိုတာမျိုး မဟုတ်ပဲ တစ်ပွဲ သုံးမှတ်၊ မပိုဘူး မလိုဘူးဆိုတဲ့ ခံယူချက်နဲ့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ရာသီကုန်မှာ ရမှတ် ၁၀၀အပြည့်ရယူပြီး စံချိန်တင်နိုင်ခဲ့သလို သွင်းဂိုးပေါင်း ၁၂၀ကျော် သွင်းယူခဲ့တာတွေဟာ ဘယ်အသင်းကိုမဆို မညှာတာပဲ ကစားသွားတယ်လို့ သက်သေပြနေတာပါပဲ။ အာတီတာအနေနဲ့လဲ မန်စီးတီးကို ဦးတည်ယှဥ်ပြိုင်တာထက် ဆောက်သမ်ပတန်ပွဲလိုမျိုး ရလဒ်တွေ နောက်ထပ် မကြုံလာအောင် လုပ်နိုင်လေလေ ချန်ပီယံဆုနဲ့ နီးစပ်လေဆိုတာ ကစားသမားတွေနားထဲ ရိုက်သွင်းဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် ကံတရားသာ မိမိဖက် ရှိနေရင် ဘရန့်ဖို့ဒ်_မန်စီးတီးပွဲလို ရလဒ်မျိုးတွေက ကိုယ့်အတွက် ပေါ်ပေါက်လာနေမှာမို့ ကိုယ့်ဖက်က လုပ်နိုင်တာကို သေချာအောင်လုပ်ဖို့ပဲ အာတီတာနဲ့ အာဆင်နယ်တို့ လိုအပ်ပါတော့တယ်။ ရာသီကုန်ချိန်မှာ ဖလား ပိုင်ဆိုင်ရတာက “မစ်ဒယ်ဘရော့သွားဖို့ လိုသေးတယ်” လို့ ပြောတဲ့ နည်းပြလား၊ အပြောခံရတဲ့ နည်းပြလားဆိုတာ အာတီတာ သက်သေပြရပါတော့မယ်။

ဤလိုပုံနှင့် မိုးကြီးချုပ်လျင်

၂၀၂၂ ကမ္ဘာ့ဖလားကြီး နီးလာလေလေ ပရိသတ်တွေ စိတ်လှုပ်ရှားလေလေ ဖြစ်သလို၊ ပြိုင်ပွဲကြီး ကျင်းပရန်အတွက် ကြိုးစားခဲ့ရသော အထွေထွေ အလုပ်သမားများလဲ ဥပဒေပ အနိုင်ကျင့်မှုခံရတဲ့ အသံတွေ ပိုမို ထွက်ပေါ်လာလေလေ ဖြစ်ပါတယ်။

လူ့အခွင့်ရေး အကျဥ်းချထားသော နိုင်ငံ၊ ကျွန်ဇာတ် ပြန်လည် ဖန်တီးနေသော နိုင်ငံအဖြစ် ကာတာနိုင်ငံကို တံဆိပ်ကပ်ကာ ကမ္ဘာ့ဖလား ပြိုင်ပွဲ ကျင်းပရေး ပြန်လည် သုံးသပ်ရန် ကမ္ဘာအနှံ့ ကျယ်လောင်စွာ ပြောဆို ရေးသားကြပေမဲ့ ပြိုင်ပွဲကြီး ကျင်းပဖို့ ရက်ပိုင်းသာ လိုအပ်နေသည်ကတော့ လက်တွေ့ဖြစ်နေပါတယ်။ ပြင်ပတွင် ရှိနေသော ပရိသတ်များက အသံထွက်ကာ ဆန့်ကျင်လိုလျင် ဆန့်ကျင်နိုင်နေသော်လည်း တကယ်တမ်း ကာတာနိုင်ငံတွင် ရှိနေသော သူများကတော့ ငြိမ်ခံနေရသည်မှာ ဝမ်းနည်းစရာ သိပ်ကောင်းပါတယ်။ မိမိတို့အား ဥပဒေလွတ် အနိုင်ကျင့်နေသော အလုပ်ပိုင်ရှင်များ၊ အာဏာရှိသူများ အား ပြန်လည် ဖြေရှင်းတိုင်ကြားမှုမျိုး လုပ်ခွင့် မရသည်က စဥ်းစားကြည့်မိရင် အတော်ခါးသီးလှသည်။ အထူးသဖြင့် ကာတာနိုင်ငံသို့ စားဝတ်နေရေး အတွက် လာရောက် အလုပ်လုပ်ကြသော အခြေခံ အလုပ်သမားများပင်။

ထိုကိစ္စနှင့် ပတ်သက်ပြီး Times မဂ္ဂဇင်းက ကိုယ်တိုင် ကြုံတွေ့နေရသော အလုပ်သမားများကို မေးမြန်းစုံစမ်းမှု လုပ်ခဲ့သည်ကိုပင် ၎င်းတို့မှာ နာမည်မဖော်ရဲ၊ လူလုံးထွက်မပြရဲ ဖြစ်ရသည်က မည်သို့သော အခက်အခဲကြောင့် ဖြစ်မည်လဲ မှန်းဆနိုင်သည့် အချက်ဖြစ်ပါတယ်။ နီပေါ နိုင်ငံသား တစ်ဦးဆိုလျင် ၎င်းအနေဖြင့် အလုပ်လုပ်သည့် ကာလ တစ်နှစ်ပင် မပြည့်သေးချိန်တွင် အကြောင်းပြချက် မရှိ အလုပ်ဖြုတ်ကာ ပြန်လွှတ်ခြင်း ခံရသည်ဟု ဆိုသည်။ အကြောင်းမှာ ပြိုင်ပွဲအတွက် ကမ္ဘာအနှံ့မှ ပရိသတ်များ လာရောက်တော့မည်ဖြစ်၍ အလုပ်သမားများအား ပြန်လွှတ်ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု အဆိုပါပုဂ္ဂိုလ်က ရှင်းပြပါတယ်။

ကမ္ဘာ့ဖလား ဗိုလ်လုပွဲ ကျင်းပမည့် ကွင်းကို တည်ဆောက်လုပ်ကိုင်ရာတွင် ပါဝင်သော အဆိုပါ ပုဂ္ဂိုလ်က “ကျနော့အလုပ်ကို ဘာအကြောင်းပြချက်မှ မရှိပဲ ဖြုတ်တာဗျ။ အင်ဂျင်နီယာက ကျွန်တော့်ကိုပြောတော့ ယုံကို မယုံနိုင်ဘူး။ ကျွန်တော် အလုပ်ရတာဖြင့် ၁၁လတောင် မပြည့်သေးဘူးလေ။ အခုတော့ ဒုက္ခ ရောက်ပြီပေါ့။” ဟု အခြေအနေကို ပြောပြပါတယ်။

ထို့အပြင် ၎င်းအနေနဲ့ ယခုအလုပ်ရရန် နီပေါငွေ ၁၇၅၀၀၀ အထိ ချေးငှား ရင်းနှီးထားရပေမဲ့၊ ယခုလို အလုပ်ပြုတ်ခြင်းကြောင့် အကြွေးငွေ ၅သောင်းအထိ ကျန်နေသေးဦးမည်ဖြစ်ပြီး ပိုဆိုးသည်က ချေးငွေအတွက် အတိုးနှုန်းမှာ ၃၀ရာခိုင်နှုန်း ဖြစ်နေခြင်းပင်။ “ဒီအလုပ်ပြုတ်တာ မိသားစုအတွက် ပိုဆိုးသွားတယ်။ အိမ်မှာ အမျိုးသမီးနဲ့ သားတစ်ယောက်နဲ့ ကျန်တယ်။ မိဘကိုလဲ စောင့်ရှောက်ထားရသေးတယ်။ စားစရာကို ခက်ခဲနေတာ။ မိဘတွေအတွက် ဆေးဝါးအတွက်ဆို ပိုဆိုးပြီပေါ့။ ဘာနဲ့ သွားဝယ်ရမလဲဗျာ။” ဟု ၎င်း၏ အိမ်ပြန်ခရီးကို ငြီးငြူလိုက်ပါတယ်။

၂၀၂၂ ကမ္ဘာ့ဖလား ပြိုင်ပွဲကို ကျင်းပနိုင်ရန် အခြေခံ အဆောက်အဦများ မြိုင်မြိုင်ဆိုင်ဆိုင် တည်ဆောက်နေကတည်းက သန်းချီသော အလုပ်သမားများပေါ် အလုပ်သမား အခွင့်အရေးများ ချိုးဖောက်ကျူးလွန်သလို၊ အင်အားသုံး ခိုင်းစေမှုများပင် ရှိသည့်အပြင် လူဦးရေ ၁၅၀၀၀ လောက် အသက်ဆုံးရှုံးရသည် ဖြစ်၍ ကာတာကို သပိတ်မှောက်မှုများ ရှိခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း အာဏာရှိ ပုဂ္ဂိုလ်များ၏ အလွဲသုံးစား လုပ်မှုများ၊ လာဘ်ပေး လာဘ်ယူမှုများကြောင့် ပြိုင်ပွဲ ဖြစ်မြောက်ခဲ့သည်မှာ လာမည့် [၁၀]ရက်အကြာတွင်ပင် စတင်တော့မည် ဖြစ်သည်။

အလုပ်သမားများအပေါ် ဥပဒေမဲ့ ကျူးလွန်မှုများအတွက် ကမ္ဘာ့အလုပ်သမား အစည်းအရုံးကိုယ်တိုင် ကြားဝင်ခဲ့သော်လဲ စာရွက်ပေါ်က ကတိကဝတ် စာချုပ် ဥပဒေများဖြင့်သာ ကျေနပ်ခဲ့ရသည်။ ၎င်းတို့ထဲတွင် ကီဖာလာ စနစ်ဟူသော အလုပ်သမားများကို ကာကွယ်သည့် အစီအစဥ်တစ်ခုအနေနှင့် တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများနှင့် ကာတာနိုင်ငံ နှစ်ဦး နှစ်ဖက် သဘောတူ စာချုပ်ရေးထိုးထားသော်လဲ စာရွက်ပေါ်တွင်သာ ရှိနေခဲ့ရသည်။ အဆိုပါ စနစ်အရ အလုပ်သမားများအနေနှင့် မိမိတို့၏ နိုင်ငံကူးစာအုပ်များကို ထိန်းချုပ်ပိုင်ခွင့်၊ အလုပ်ဝင်/ထွက် ခွင့်များအား ထိန်းချုပ်နိုင်ခွင့် ရှိရမည်ဟု ပြောသော်လဲ လက်တွေ့ ဖြစ်မလာခဲ့ချေ။

နီပေါလ်နိုင်ငံသားကဲ့သို့ပင် အနှင်ထုတ်ခံရသော နောက်ထပ် တစ်ဦးက “အလုပ်လုပ်တာ ၁၁ လပဲ ရှိသေးတာကို ဖြုတ်တာဗျ။ ပတ်စပို့စာအုပ်လဲ သိမ်းထားတယ်။ ဗီဇာတွေကိုလဲ ရုတ်သိမ်းပစ်တယ်။ ဒီတော့ ဘာလုပ်လို့ ရတော့မှာလဲ။” ဟု ဖွင့်ဟ ပြောဆိုသည်။ သဘောတူညီထားသော ဥပဒေ အရ အခြေခံ အလုပ်သမား တစ်ဦးအနေနှင့် အနိမ့်ဆုံး လစာငွေ ကာတာငွေသား ၁၀၀၀ ရရှိရမည်ဟု သတ်မှတ်ထားသော်လဲ မရရှိခြင်းများ၊ မျှတသော အလုပ်ထုတ်ခြင်းမျိုးနှင့် အလုပ်ထုတ်ခဲ့လျင်ပင် သတင်းပတ် သုံးပတ်စာနှင့် ညီမျှသော လစာငွေ ပေးဆောင်ရမည့် ဥပဒေအကျိုးကို မခံစားရခြင်းများအား အလုပ်သမား သန်းချီ၍ ခံစားကြုံတွေ့ နေရခြင်း ဖြစ်သည်။

အဆိုပါ ကိစ္စများနှင့် ပတ်သက်ပြီး ကာတာ အာဏာပိုင်များမှ နစ်နာခဲ့သော အလုပ်သမားများအတွက် ပေါင်သန်း ၃၂၀ခန့် သုံးပြထားသော်လဲ ၎င်းမှာ ဆင့်ပါးစပ် နှမ်းပက်ရုံလောက် ပမာဏဖြစ်နေတယ်လို့ စစ်တမ်းတွေက သုံးသပ်ထားပါတယ်။ သို့သော်လည်း အာဏာပိုင်များက မိမိတို့၏ ဖြေရှင်းမှုမှာ မပြီးဆုံးသေးကြောင်း ကမ္ဘာ့ဖလား ပြိုင်ပွဲအလွန် အချိန်ကာလ အတော်ကြာထိ ဖြေရှင်းပေးရမည့် ပြဿနာဖြစ်၍ အချိန်ယူရမည်ဟု ပြောဆိုထားပါတယ်။

အထက်ပါ ကိစ္စအား နီပေါလ်နိုင်ငံသားကို ပြောချိန်တွင် “သူတို့က ကျွန်တော် ထပ်လျှောက်ထားတဲ့ ဗီဇာကိုတောင် ပယ်ချထားတာဗျ။ ပက်စပို့တောင် အိမ်ပြန်မယ်ဆိုမှ ထုတ်ပေးထားတာ။ သူတို့ ပြန်ပြီး ငွေအမ်းတာမျိုး၊ အလုပ်ပြန်ခေါ်တာမျိုးက ဘယ်တော့လဲ။ ကျွန်တော် စောင့်နေလို့မရဘူး။ အလုပ်လိုနေတယ်။ ငွေလဲ လိုနေတယ်။” ဟု နာနာကျည်းကျည်း မှတ်ချက်ပြုသည်။ ကာတာနိုင်ငံသို့ မျှော်လင့်ချက် များစွာဖြင့် အလုပ်သွားရောက် လုပ်ကိုင်ပြီး အကြွေးနွံနစ်နေသည်မှာ သူတစ်ဦးတည်း မဟုတ်။ အိန္ဒိယနယ်မြေ တဝိုက်နှင့် ဖစ်လစ်ပိုင်နိုင်ငံမှ လူပေါင်းများစွာ ကြုံတွေ့နေရသည့် ကိစ္စဖြစ်ကြောင်းကိုလဲ Times က ဖော်ပြထားပါတယ်။ အကြွေးနွံထဲက ရုန်းထွက်ရန် ကြိုးစားနေတဲ့ နီပေါလ်နိုင်ငံသားကတော့ သူ့အနေနဲ့ မလေးရှားသို့ သွားရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်ဖို့ စီစဥ်နေရကြောင်း၊ ပြဿနာမှာ ထိုနိုင်ငံသို့ သွားရန် ဝန်ဆောင်မှု အေးဂျင့်ကြေးမှာ ကာတာခရီးထက်ပင် များပြားနေသေးသည်ဟု ဆိုကာ သက်ပြင်းရှည် ချလိုက်ပါတယ်။

အာဏာရှင်များ အရင်းရှင်များရဲ့ ဥပဒေမဲ့ ပြုကျင့်မှု၊ အနိုင်ကျင့်မှုများ ခံနေရသော်လဲ မိမိအိမ်သို့ ရောက်နေချိန်ထိ လူလုံး ထွက်ပြ မဖြေရှင်းရဲရရှာတဲ့ ဘဝတွေဟာ အင်မတန် ခက်ခဲကြမ်းတမ်းလှကြောင်း ပြောပြနေစရာ လိုမည် မထင်ပါ။ တကယ်လို့များ သူတို့ဆီက လျော်ကြေး ရခဲ့ရင်၊ တကယ်လို့များ အလုပ်ပြန်ခေါ်ရင် ဆိုတဲ့ အနာဂတ်မျှော်လင့်ချက်လေးတွေကြောင့် အနှောက်အယှက်ဖြစ်မှာ စိုးရသေးတယ်မလား။ ဒီတော့ စိတ်နှင့်ခန္တာပေါ်က အမာရွတ်လေးတွေကို ကိုင်ကြည့်ရင်း အာခံလိုစိတ် မြိုသိပ်ပြီး ရုန်းကန်ကြရတာ ဓမ္မတာပါပဲ။ ကိုယ်တိုင်ကြုံမှ ခက်ခဲမှန်းသိပြီး အကူအညီတောင်းကြ၊ မျက်ကွယ်က ဘယ်လိုတွေပဲ ကူညီပါ တစာစာအော်နေလဲ အဖတ်လုပ်ရကောင်းမှန်းမသိကြတဲ့ လူ့သဘာဝကြောင့် ကျွန်တော်တို့တွေကိုယ်တိုင်လဲ ဒီ ကမ္ဘာ့ဖလားကို ကြည့်ကြဦးမှာဆိုတော့ကား “ဤလိုပုံနှင့် မိုးကြီးချုပ်လျင်” ပေါ့။

ဘယ်ဟာက အမှန်တရားလဲ?

■ငယ်ငယ်တုန်းက ကျေးညီနောင်ပုံပြင်ကို အားလုံး ကျက်မှတ်ဖူး၊ လေ့လာဖူးကြပါလိမ့်မယ်။ ခိုးသားတွေဆီရောက်သွားတဲ့ ကျေးက သူခိုးအားပေး ကျေးမိုက်ဖြစ်၊ ရသေ့ဆီရောက်သွားတဲ့ ကျေးက လိမ္မာယဥ်ကျေးတဲ့ ကျေးလေးဖြစ်သွားတဲ့ ပုံပြင်ပါ။ အဲ့ဒီ ပုံပြင်ကို အသက်ငယ်ငယ်က အတော်လေးကို သဘောမကျခဲ့တာ။ သဘောမကျတာထက် မုန်းသည်အထိ ဖြစ်ခဲ့တယ်ဆိုရင် ပိုမှန်ပါလိမ့်မယ်။ အကြောင်းက၊ အဲဒီအချိန်မှာ တော်တော်လေး ငွေကြေးဆင်းရဲခဲ့လို့ ငါလဲ ဆင်းရဲသား သားသမီးဆိုတော့ ဆင်းရဲမွဲတေမှာပေါ့ဆိုပြီး ကျေးညီနောင်ဖတ်စာကို အလကားသက်သက် မုန်းနေခဲ့တာမျိုး။ အဆဲသန်တဲ့ မိဘရဲ့ သားသမီးဆို မင်းလဲဆဲမှာပဲ၊ အရက်သမား သားသမီးကျ အရက်သမားဖြစ်မှာပဲ ဆိုပြီး အချင်းချင်း စကားနိုင်လုပြောကြတာလဲ ခုထိ မှတ်မိတုန်း။ ဖတ်စာရဲ့ သဘောကတော့ လူဆိုတာ ပတ်ဝန်းကျင်ကိုလိုက်ပြီး ပြောင်းလဲတတ်တယ်၊ ဒီတော့ ပတ်ဝန်းကျင်ကောင်း တစ်ခုမှာ ကျင်လည်နိုင်အောင် ကြိုးစားဖို့ဆိုပြီး ရည်ရွယ်ခဲ့တယ် ထင်ပါတယ်။ အဲဒီထက်လဲ ပိုချင်ပိုမှာပေါ့။ ဒါပေမဲ့ ကလေးတွေ ဘယ်သိမလဲ။ ကိုယ်မွေးထုတ်ခံလိုက်ရတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ကို မူလတန်းအရွယ် ကလေးက ပြောင်းလို့မှမရတာ။ ဒါပေမယ့် ဆိုးကျိုးကတော့ ရှိခဲ့တယ်။ သားသတ်သမားရဲ့ သားမှာ သူငယ်ချင်း မရှိတော့ဘူး။ ငရဲသားရဲ့ သားကို ဘယ်သူပေါင်းဝံ့မလဲ။ ကျေးညီနောင် သာဓက ရှိတယ်မဟုတ်လား။ သွားပေါင်းလိုက်မှ “နွားကြီးတစ်ကောင်ဟေ့ ဝိုင်းသတ်ကြ။ ဝိုင်းခုတ်ကြ။” လို့ ကျေးညီလေးပုံစံ သစ်ကိုင်းပေါ်က အော်နေရရင် အဖြစ်ဆိုးရချေရဲ့ပေါ့။ ပိုက်ဆံရှိတဲ့သူဆို ဖားရမယ်၊ ရာထူးကြီးတဲ့သူဆို အောက်ကြို့ရမယ်ဆိုတဲ့ ကျွန်တော်တို့အများစုရဲ့ mindsetတွေ က၊ နှလုံးသား နုနုပေါ်က ဖျက်မရတော့တဲ့ ကျေးညီနောင်တွေများလားလို့ တွေးမိပါတယ်။

■ကျေးညီနောင်လိုပဲ ကျွန်တော်တို့မှာ ပတ်ဝန်းကျင်က ပုံစံသွင်းပေးလိုက်တဲ့ အမြင်ပုံစံကွက်လေးတွေ သေချာပေါက်ရှိတာတော့ အားလုံးသိကြမှာပါ။ ဗုဒ္ဓဘာသာကိုးကွယ်တဲ့ မိဘ နှစ်ပါးဆီကနေ မွေးဖွားလာရင် ဗုဒ္ဓဘာသာ ဖြစ်ဖို့ သေချာသလောက်ရှိပြီ။ ဒီလိုပဲ အခြားဘာသာကိုးကွယ်သူတွေဆီကနေ ဆင်းသက်လာရင် အဲဒီဘာသာဝင် ဖြစ်ဖို့ရာ သေချာသလောက်ပဲ။ ဒီအဖြစ်အပျက်အရ ပတ်ဝန်းကျင်ကနေ လူတစ်ဦးတစ်ယောက်အပေါ် ဘယ်လောက် လွှမ်းမိုးနိုင်စေသလဲဆိုတာ သက်သေပြပေးနိုင်ပါတယ်။ ဘာသာတရားကိုးကွယ်မှုလို အင်မတန် ကြီးမား ကျယ်ပြန့်တဲ့၊ နက်ရှိုင်းသိမ်မွေ့တဲ့ ကိစ္စကိုတောင် မိမိကိုယ်တိုင် မဟုတ်တဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ရဲ့ လွှမ်းမိုးမှုက ဒီလောက် ဩဇာကြီးတယ်ဆိုရင် ကျန်တဲ့အရာတွေဆို ထူးပြောစရာ လိုမယ် မထင်ပါဘူး။ ပြောရရင် ကျွန်တော်တို့တွေဟာ သဘာဝရဲ့ ထုတ်ကုန်တစ်ခုမဟုတ်ပဲ၊ ကျွန်တော်တို့ ပတ်ဝန်းကျင်ရဲ့ ကိုယ်စားပြု ပုံရိပ်တစ်ခု ဖြစ်နေတာပါ။ တိုက်ရိုက်ထပ်တူ မဖြစ်နေဘူးဆိုရင်တောင် လွှမ်းမိုးမှု တစ်ခုကတော့ ရှိနေမှာပါပဲ။ [အဲ့တာကြောင့်လဲ အမြော်အမြင်ရှိသူတွေတိုင်းက စာဖတ်ပါ၊ စာဖတ်ကြပါ လို့ တဖွဖွမှာကြတာ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။]

■လူသား ဖြစ်တည်လာရင် လူတွေနဲ့ပဲ နေထိုင်ရတာမို့ လူ့ပတ်ဝန်းကျင်တစ်ခုမှာ ရှင်သန်ရတာပဲ။ အဲဒီသဘောအရ အဲ့ဒီပတ်ဝန်းကျင်က မွေးထုတ်ပေးလိုက်တဲ့ အမြင်တွေ၊ အယူအဆတွေ၊ သဘောတရားတွေ သူ့ဆီမှာ သက်ရောက်မယ်။ အဲ့ဒီကနေပြီး တစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦး ကွဲလွဲတဲ့ အမြင်တွေ ပေါ်လာတယ်။ ထူးဆန်းတာက လူပုဂ္ဂိုလ်တွေဟာ ကိုယ့်အမြင်၊ ကိုယ့်အယူအဆ၊ ကိုယ့်ကိုးကွယ်မှုတစ်ခုခုနဲ့ သဘောတရား မတိုက်ဆိုင်တဲ့ အရာကို ရင်ဆိုင်ရရင် နှိုင်းယှဥ်တိုင်းတာတာမျိုး လုပ်လေ့ မရှိကြတော့ပဲ ကိုယ်ကမှ အမှန်၊ တစ်ဖက်က အမှားဆိုတာမျိုး လွယ်လင့်တကူ ဆုံးဖြတ်တတ်ကြတယ်။ ကိုယ်နဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ တစ်ခုခုကို တွေ့လိုက်ရရင်လည်း သိပ်မှန်တာပဲ၊ သိပ်သဘောကျတာပဲ ဖြစ်တတ်ကြတာချည်း။ ဒါတွေဟာ လူ့ရဲ့ သိစိတ်ကနေ သိသိကြီးနဲ့ လုပ်လိုက်တာမဟုတ်ပဲ၊ မသိစိတ်က ဦးနှောက်ရဲ့ ခိုင်းစေချက်အရ အလိုအလျောက် လုပ်လိုက်တာလို့ စိတ်ပညာရှင်တွေကတော့ ဆိုတာပါပဲ။ ဥပမာ ညမှောင်မှောင် သစ်ပင်အုပ်အုပ်ကြီးအောက်ကနေ ဖြတ်သွားရတယ် ဆိုပါစို့။ ခင်ဗျားအနေနဲ့ ကျောတွေ ဘာတွေ ချမ်းလာပြီး၊ တစ်ခါတစ်လေ တကိုယ်လုံး တုန်တက်သွားတာမျိုးတောင် ဖြစ်ချင် ဖြစ်နိုင်ပါသေးတယ်။ ခင်ဗျားက သိစိတ်ကနေ ကြောက်လိုက်တာလို့ တွေးပြီး ဖြစ်သွားတာမဟုတ်ပဲ အလိုအလျောက်ဖြစ်သွားတာမျိုးပါ။ ပြောရရင် ခင်ဗျားရှင်သန်လာတဲ့ အတွေ့အကြုံအရ ဒါဟာကြောက်စရာအခြေအနေ ကျောချမ်းစရာကိစ္စလို့ သိပြီးဖြစ်တယ်။ အဲ့တာကိုမှ တကယ်ကြုံတွေ့လာချိန် ဦးနှောက်ကနေ မသိစိတ်ကို မင်းကြောက်လို့ရပြီ၊ ကျောချမ်းလို့ရပြီဆိုပြီး ခိုင်းလိုက်တဲ့ သဘောပါပဲ။ [သဘောတရားပါ။ အတိအကျတော့ မဟုတ်။]

■ဒီကိစ္စကို ဘာနဲ့ သက်သေပြရမလဲ ဆိုရင် သရဲဆိုတဲ့ အကြောင်းမသိသေးတဲ့ ၃၊ ၄ နှစ်အရွယ် ကလေးနဲ့ သူ့မိခင်ကို အဲ့ဒီ သစ်ပင်အောက် အတူ သွားခိုင်းကြည့်ပါ။ ကျောချမ်းပြီးတုန်နေတဲ့သူဟာ မအေပဲ ဖြစ်နိုင်ပြီး၊ ကလေးက ဘယ့်နှယ့်မှ နေမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ပြောချင်တာက ကျင်လည်နေထိုင်ခဲ့တဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်က ကြောက်စရာလန့်စရာလို့ သင်ပေးထားတာကြောင့်၊ သစ်ပင်အုပ်အုပ်အောက်မှာ အလကားသက်သက် ကျွန်တော်တို့ ကြောက်လန့်နိုင်နေပါတယ်။ ဒါဟာ သိပ်ကြောက်စရာ ကောင်းတယ်လို့ တစ်ဦးဦးက ထောက်ခဲခဲ့ရင် ကျွန်တော်တို့က “သိပ်မှန်တာပေါ့ကွာ တကယ်ကြီး ကျောပါချမ်းတယ်ကွ” လို့ ပြန်ဖြေဖို့ ဝန်မလေးပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ဘာကြောက်စရာ ရှိသလဲ လာငေါ့သူရှိလာရင်တော့ “မင်းသွားရဲလား။ လောင်းမလား။ အဲဒီအပင်အောက်နော်။ လကွယ်ညနော်။” စသဖြင့် အထိမခံ ပြန်ပက်ကြပါတယ်။ လူတွေဟာ အခြေအနေ တစ်ခုခုကို ကြုံရရင် ဘာလုပ်မလဲဆိုတဲ့ အဖြေတစ်ခု ရှိနေတတ်ပြန်ပါတယ်။ အယူအဆတူသူတွေကို သဘောတကျရှိတတ်ပေမယ့်၊ ယုံကြည်ထားတဲ့ အရာနဲ့ ကွဲလွဲတဲ့ အရာတွေကိုတော့ အလွယ်တကူ ငြင်းပယ်တတ်ပြန်ရော။

■အဲ့ဒီလို တစ်ခုခုအပေါ် တိမ်းညွှတ်ပြီး ဆုံးဖြတ်တတ်တဲ့ ကိစ္စကို Biasဖြစ်တယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ ပြောလေ့ရှိပါတယ်။ ဘက်လိုက်တယ်လို့ မြန်မာလို ပြောလို့ ရမယ်ထင်ပါတယ်။ Bias ဖြစ်တယ် ဆိုတဲ့ ကိစ္စမှာကို သိသိသာသာကြီး ဗြောင်ကျကျ Bias ဖြစ်တာတွေရှိသလို၊ ကိုယ်ကကို မသိလိုက်ပဲနဲ့ ဖြစ်တာတွေလဲ ရှိပါတယ်။ ဥပမာ ကျွန်တော်က မြန်မာပြည်က အောင်သူဟာ မက်ဆီထက် ဘောလုံးကစားတာ တော်တယ် ဆိုတာမျိုး ပြောလာရင် ဒါဟာ သိသိသာသာ Bias ဖြစ်တယ်ပေါ့။ ဒါမျိုးကိစ္စက ကြားလိုက်တဲ့သူတိုင်း သိသလို၊ ကိုယ်တိုင် တကယ်ယုံနေတယ် ဆိုရင်တောင် ဘက်လိုက်ပြောမိတာ ကျွန်တော်ကိုယ်တိုင်လည်း သိနေတဲ့ ကိစ္စ။ အဲဒါက ပြဿနာ သိပ်မရှိလှပါဘူး။ တကယ် ပြဿနာ ရှိတာက အပေါ်ကပြောခဲ့သလို ဘာမဟုတ်တဲ့ သစ်ပင်အုပ်အုပ်ကြီးကို သွားကြောက်နေရတဲ့ ကိစ္စလို ကိုယ်ကိုယ်တိုင်လည်း မသိ၊ ပတ်ဝန်းကျင်ကလည်း မသိလိုက်တဲ့ Bias အတွေးတွေ၊ အကျင့်တွေ၊ အယူအဆတွေ စသဖြင့် အများကြီးပါပဲ။ ဒါကို ဘောလုံးအကြောင်း ပေ့ချ်ဆိုတော့ ဘောလုံးအကြောင်းလေးနဲ့ ပြောကြည့်ကြရအောင်။

■ပြိုင်ဘက် ကစားသမားကို ဥပဒေပ ဖျက်ထုတ်လိုက်ပြီး ပြိုင်ဘက် ကျိုးသွားလို့၊ အနီကတ် အပေးခံလိုက်ရရင်တောင် ငါ့ကောင်က နာအောင် ရည်ရွယ်တာ မဟုတ်ဘူး ပြောကြတာမျိုး တွေ့ဖူးကြတယ် မဟုတ်လား။ ဘယ်လိုမှ ငြင်းမရရင် ဟန်ချက်လွဲသွားတာ၊ အငြင်းပွားဖွယ်ရာ ရှိရင် ပြိုင်ဘက်ကကို သိသိကြီး ခြေထိုးခံတာ စသဖြင့်ပေါ့။ များသောအားဖြင့် အဲ့ဒီလို တကယ်ကို တွေးကြပါတယ်။ တချို့က မှားနေတာကို မှန်တယ်ပြောပြီး ဗြောင်ကို ဘက်လိုက် စကားနိုင် လုတာတွေ ရှိပေမယ့်၊ အများစုက တကယ်ကို ယုံကြည်ကြတယ်ဆိုတာ ခင်ဗျားတို့ ကျွန်တော်တို့ အမြဲ ကြုံကြရပါတယ်။ သိသိကြီးနဲ့ ငါ့အသင်းမို့ ဘက်လိုက်ပြီး ပြောတယ်ဆိုတာတွေဟာ ထူးဆန်းစရာ မဟုတ်ပေမဲ့၊ ဘဝကြီးတစ်ခုလို နှစ်နှစ်ကာကာယုံပြီး ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှုတစ်ခုလို ငါ့အသင်းနဲ့ ငါ့အသင်းကစားသမားတွေ အမြဲမှန်လို့ ကိုယ့်စိတ်က အယုံမိသွားတဲ့အခါကျတော့၊ ယုတ်မာရိုင်းစိုင်းတဲ့အပြင် မိဘဆွေမျိုးတွေပါ ထိခိုက်လောက်တဲ့ ဆဲဆိုမှုတွေပါ လုပ်နေကြတာ လူမှုကွန်ယက်တွေအပေါ် အမြဲတွေ့နိုင်ပါတယ်။ ဒါတွေဟာ ဘာမှ မဟုတ်ဘူးဆိုရင်တောင် ဘောလုံးပွဲတွေကြောင့် ခိုက်ရန်ဖြစ်ပွားပြီး အသက်တွေ ဆုံးရှုံး၊ ဘဝတွေ ပျက်ကြတဲ့ သာဓကတွေဟာလည်း မနည်းမနောပါပဲ။ ထားပါတော့။

■ဘောလုံးအသင်းတွေ ခြေစွမ်းကောင်းတာ မကောင်းတာ၊ ကစားသမားတွေ ခြေစွမ်းပြနိုင် မပြနိုင်တာတွေကရော အဲ့ဒီလို Bias ဖြစ်နေတဲ့ သဘောတရားတွေကြောင့်လို့ ဆိုလို့ရပါတယ်။ ပညာရှင်တွေရဲ့ အဆိုအရ လူတစ်ယောက် တစ်ခုခုကို လုပ်မယ်ဆိုရင် ဦးနှောက်က ဘာတွေကို ကြည့်ရ၊ မျှော်လင့်ရမလဲဆိုတဲ့ အခြေအနေတစ်ခု ဖန်တီးပေးပြီး ကိုယ်လက်ရှိ ကြုံတွေ့နေရတဲ့ အခြေအနေနဲ့ တိုင်းတာပါတယ်တဲ့။ ဖန်တီးလိုက်တဲ့ အခြေအနေနဲ့၊ ဖြစ်နေတဲ့ အခြေအနေ တူနေရင်တော့ အခြေအနေကောင်းတယ် ဆိုရမှာပါပဲ။ မှန်ကန်တဲ့ အလုပ်ကို လုပ်နိုင်တဲ့ အခြေအနေရပြီလို့ ပြောနိုင်နေပြီ မဟုတ်လား။ ဥပမာ ခင်ဗျားက ဘရူနို ဖာနန်ဒက်စ် ဆိုပါစို့။ ကောင်တာတိုက်စစ်ဆင်ဖို့ ကွင်းလယ်စည်းနားမှာ ရှိနေတယ်။ အဲ့ဒီအခြေအနေမှာ ဘောလုံးရလာရင် ဘာလုပ်မလဲ စဥ်းစားကြည့်ပါ။ လူအများစုက သူလုပ်နေကြဖြစ်တဲ့ ရက်ချ်ဖို့ဒ် ပြေးလမ်းထဲ တင်ပေးပါမယ်လို့ ဖြေပါလိမ့်မယ်။ ဘရူနိုလဲ အဲ့ဒီလိုပဲ တွေးမှာပါပဲ။ သူဘောလုံးရတာနဲ့ သူ့ဦးနှောက်က ရက်ချ်ဖို့ဒ် ပြေးနေရင် ပြေးလမ်းထဲ ချပေးလိုက်လို့ ခိုင်းမှာပါ။ ရက်ချ်ဖို့ဒ် ပြေးနေတာကို တွေ့ရင်တော့ ဘရူနိုအတွက် သိပ်အဆင်ပြေတဲ့ အခြေအနေ ဖြစ်သွားပါပြီ။ တကယ်လို့ ရက်ချ်ဖို့ဒ်က ပြေးမနေခဲ့ရင်ရော။

■လူပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦး တစ်ခုခုလုပ်တော့မယ် ဆိုတာနဲ့ ဦးနှောက်က မျှော်လင့်နိုင်မဲ့ အခြေအနေကို ဖန်တီးပေးပြီး၊ လက်တွေ့အခြေအနေနဲ့ နှိုင်းယှဥ် ဆုံးဖြတ်တဲ့အခါတိုင်း အခြေအနေနှစ်ခု အမြဲ တူညီနေရင် အရာရာ အဆင်ပြေပါတယ်။ ဒါဆိုရင် အေးတယ်ထင်လို့ သောက်မိလိုက်တဲ့ ကော်ဖီတွေ၊ မြတ်မယ်ယုံပြီး အောမိလိုက်တဲ့ အရင်းတွေ၊ ရမယ်ထင်ပြီး ချေးမိလိုက်တဲ့ အကြွေးတွေ ဘယ်ရှိတော့မလဲ။ ဒါ ခဏထား။ ဘရူနိုနေရာကကြည့်ရင် ရက်ချ်ဖို့ဒ် ပြေးလမ်းကြောင်းကို မျှော်လင့်တဲ့ ဦးနှောက်ကြောင့် ကြည့်မိလိုက်ပေမဲ့၊ ပြေးမနေတာကို တွေ့တဲ့အခါ ပြာသွားမှာပါပဲ။ ပြောရရင် ဦးနှောက်က သူမှားလို့ ရှက်သွားတယ်ပြောရမလား၊ ရှော့ခ် ရသွားတယ်ပေါ့။ ဒါပေမဲ့ အာဂဦးနှောက်က ရက်ချ်ဖို့ဒ် ပြေးမနေလို့ဆိုပြီး အခြားနေရာကိုကြည့် ဘာကိုလုပ်လို့ပြောလောက်သည် အထိ အမှားဝန်ခံတာမျိုးတော့ မလုပ်ပါဘူး။ သူက သူထုတ်ပေးလိုက်တဲ့ နမူနာပုံစံနဲ့ ကိုက်တဲ့အခြေအနေမျိုး ဘာလို့ မဖြစ်နေတာလဲ ပြန်ဆန်းစစ်ပါတယ်။ ဖြစ်လာအောင်လဲ ခဏ စောင့်ကြည့်ပါသေးတယ်။ ဘယ်လိုမှ ဖြစ်မလာနိုင်တော့ဘူး ဆိုမှ နောက်ထပ် အခြေအနေတစ်ခုကို ဖန်တီးဘို့ ဦးနှောက်ကို ခိုင်းစေလို့ရပြီး၊ သူက ဖန်တီးဖို့ ကြိုးစားပါတယ်။ ဒါတွေအားလုံးဟာ ဖျတ်ကနဲ အခြေအနေလေးမှာ ဖြစ်သွားတာပါ။ [၇၂နာရီ ဂျင်းဆိုတာ အဲ့တာမျိုးပေါ့။ ပုံမှန်ဖြစ်သွားနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ Bias ဖြစ်နေတဲ့ အယူအဆကို အသုံးချသွားတာ။ ]

■စစ်တမ်းတွေအရ ပရီးမီးယားလိဂ် ပြိုင်ပွဲတွေမှာ ကစားသမား တစ်ယောက် ဘောလုံးပေးဖို့ရာ ပျမ်းမျှ ၂စက္ကန့်လျော့လျော့သာ အချိန်ရပါသတဲ့။ ပြောရရင် ပျမ်းမျှ ၂စက္ကန့်တိုင်း ကိုယ့်ခြေထဲက ဘောလုံးကို ပေးဖို့ ကြိုးစားရတော့တာပဲ။ ဒါ့ကြောင့် ကစားသမားတွေဟာ ကိုယ် ဘောလုံး ဘယ်ကိုပေးမလဲ အတတ်နိုင်ဆုံး မြန်နိုင်သမျှ မြန်အောင် တွေးတောဆင်ခြင်နိုင်မှ တော်ကာရုံကျပါတယ်။ ဘရူနိုလို၊ ဒီဘရူနီလို၊ အာနိုးလို စသဖြင့် ကိုယ်ပေးလိုက်တဲ့ ဘောလုံးက ဂိုးသွင်းခွင့်ရဖို့ ဦးတည်တဲ့ ကစားသမားတွေဆို ပိုဆိုးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့ဟာ အသင်းဖော်ဆီကို ဘောလုံးလွတ်အောင် ပေးရတဲ့ အဆင့်မဟုတ်ပဲ၊ ကိုယ်ပေးလိုက်တဲ့ ဘောလုံးဟာ ဂိုးသွင်းခွင့် ဖြစ်စေဖို့ပါ ထည့်တွက်ရတော့ အချိန်ပိုယူရပါတယ်။ ဒီ့အပြင် ပြိုင်ဘက်ရဲ့ အားပြုပိတ်ဆို့တဲ့ ဒဏ်ကို အခံရဆုံးပါဖြစ်တော့ ဘောလုံးကိုင်ခွင့်ရတဲ့ အချိန်က ပိုနည်းပါသေးတယ်။ အချိန်တိုတိုလေးအတွင်းမှာ ထိရောက်တိကျတဲ့ ဂိုးဖန်တီးခွင့်လုပ်ဖို့ သူတို့ ကြိုးစားရပါတယ်။ ပြောရရင် ဦးနှောက်ကို အလုပ်မြန်မြန် လုပ်နိုင်ဖို့ ခိုင်းနိုင်တဲ့ စွမ်းရည် ရှိရပါတယ်။ မဟုတ်ရင် ပြိုင်ဘက်တွေက လူပိုကပ်ကစားလေ၊ သူတို့ ရုန်းကန်ရလေ ခြေစွမ်းမပြနိုင်လေ ဖြစ်ပြီး အရန်ဖြစ်သွားကြမှာပါ။ အဲ့တာကြောင့် Game intelligence မကောင်းတဲ့၊ ဒါမှမဟုတ် နည်းတဲ့ ကစားသမားတွေဟာ one season wonder တွေ ဖြစ်ဖြစ်ကုန်တာမျိုး၊ နာမည် ခဏတာပဲ ကျော်ကြားတာမျိုးရှိနေတာပါပဲ။ အစောက ကော်ဖီပူသောက်မိတာ၊ အရင်းပြုတ်တာ၊ အကြွေးမရတော့တာတွေဟာလည်း ပြောရရင် တွေးတော ဆင်ခြင်နိုင်စွမ်း မလုံလောက်တာ၊ နည်းပါးတာ ဒါမှမဟုတ် အသိစိတ်ထက် မသိစိတ်ကို ယုံမိသွားတဲ့ အခိုက်အတံ့တွေလို့ ပြောနိုင်ပါတယ်။ ကော်ဖီပူလေး တစ်ခါသောက်မိလို့ လျှာကျက်သွားတာနဲ့ စာရေးသူက ဥာဏ်သိပ်နည်းတာပဲ ပြောတယ် မထင်ပါနဲ့ဗျာ။ အများစု ဖြစ်တတ်တာတွေကို ဥပမာ အဖြစ်ပြောရုံပါ။

■ဟုတ်ပြီ။ အဲ့ဒီကြတော့ ဥပမာပေးထားတဲ့ ဘရူနို၊ ဒီဘရူနီ၊ အာနိုးတို့က အိုင်းစတိုင်းတွေလား၊ ဒါမှမဟုတ် အခြား ကစားသမားတွေက သောက်ပိန်းတွေလားလို့ မေးချင်ကြမယ် ထင်ပါတယ်။ အဲ့ဒီလိုတော့လည်း မဟုတ်ပါဘူး။ ပြောရရင် ဘရူနိုဟာ ရက်ချ်ဖို့ကို ဘောလုံးပေးရမယ်လို့ ကြွေးကြော်ပြီး သူ့အမေဝမ်းထဲက ထွက်လာတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ယူနိုက်တက်ရဲ့ ကစားကွက် အထိုင်အရ၊ သူကျွမ်းကျင်တဲ့ ခံစစ်စည်းကို ကျော်ပြီး ဘောလုံးပေးပို့မှုနဲ့ ရက်ချ်ဖို့ဒ်ရဲ့ ပြေးအားဟာ သူယူနိုက်တက်မှာ ကစားတဲ့ အချိန် တစ်လျှောက်လုံး အအောင်မြင်ဆုံး အထိရောက်ဆုံး တွဲလုံးဖြစ်တယ်။ အဲဒီတော့ တစ်လျှောက်လုံး ကြုံတွေ့လာတဲ့ အတွေ့အကြုံကို သိမ်းဆည်းထားတဲ့ ဦးနှောက်က အဲ့ဒီလို ဘောလုံးပေးဖို့ အချိန်ရောက်တိုင်း ရက်ချ်ဖို့ဒ်သာ ကွင်းထဲရှိနေရင် “ဒေါက်တာကို ပေး၊ ဒေါက်တာကို ပေး။” ဆိုပြီး ခိုင်းစေနေမှာပါပဲ။ အဲ့တာက ဘရူနို ဦးနှောက်ထဲက Bias ဖြစ်နေတဲ့ အယူအဆ။ ဒါကို ဖျက်ဖို့ဆိုရင် အချိန်ကာလတစ်ခု ပေးကို ပေးမှ ရပါတယ်။ ဒီတော့ ရက်ချ်ဖို့ဒ်သာ ပြေးမနေရင်၊ ရက်ချ်ဖို့ဒ်ကိုသာ ပေးခွင့်မရရင် ဘာလုပ်ရမလဲဆိုတဲ့ အရံအခြေအနေ[တွေ] ဦးနှောက်ထဲမှာ ရှိနေဖို့ လိုပါတယ်။ ဖြစ်နိုင်သမျှ များများစားစား ဖြစ်ဖို့ လိုပါတယ်။ အဲဒီလို အရံအခြေအနေတွေ ရှိနေမှသာ ဦးနှောက်က မှန်မှန်ကန်ကန် မြန်မြန်ဆန်ဆန်နဲ့ ရွေးချယ် ဆုံးဖြတ်နိုင်ပါလိမ့်မယ်။ ဒါဟာ ကစားသမားကိုယ်တိုင်ရဲ့ အစွမ်းအစပါမက၊ နည်းပြတွေရဲ့ ဗျူဟာပိုင်းဆိုင်ရာ စီစဥ်မှုတွေ ဘယ်လောက် ပြောင်မြောက်လဲပေါ်မှာ မူတည်ပါတယ်။ ဥပမာ နည်းပြက ဘရူနိုကိုပဲ တည်ကစားမှာလား။ ဒါဆိုရင် သူ့ဆီမှာ ရွေးချယ်ခွင့် များများ ရှိအောင်လုပ်ပေးဖို့ လိုတာပဲ။ တလောကဆောင်းပါးထဲမှာလို ကိုယ့်ကစားသမားတွေ အတွက် ရွေးချယ်ခွင့် များများရနိုင်မယ့်၊ ပြိုင်ဘက်တွေ predict မလုပ်နိုင်မယ့်၊ complex ဖြစ်တဲ့ ကစားဟန်မျိုး ရှိနေအောင် နည်းပြတွေက လုပ်ပေးရမှာပါ။ ကိုယ်အားထားရတဲ့ ကစားသမားကို သူ့ဦးနှောက်က ခိုင်းတဲ့အတိုင်းပဲ လုပ်နေရတဲ့ အခြေအနေမျိုး ဖြစ်မနေအောင် ဖန်တီးပေးရတာကို ဆိုလိုတာပါ။ အဲ့တာကြောင့် အသင်းတစ်သင်းရဲ့ အအောင်မြင်ဆုံး ဖြစ်နေတဲ့ ကစားသမားတစ်ယောက်ရဲ့ ခြေစွမ်းတွေကို၊ အခြားအသင်းမှာလည်း အဲဒီလို အောင်မြင်နိုင်တယ်လို့ ရာနှုန်းပြည့် မျှော်လင့်ထားပေမဲ့ ဖြစ်မလာတတ်ကြတာပါ။ ကစားသမား တစ်ယောက် ခြေစွမ်းပြနိုင်တာဟာ သူ့ပင်ကိုယ်ခြေစွမ်းကြောင့်ချည်း ဖြစ်နိုင်တဲ့အပြင်၊ အသင်းရဲ့ နောက်ပြီး နည်းပြရဲ့အကူအညီတွေကိုလဲ မေ့ထားလို့ မရပါဘူး။

■ကစားသမားတွေ သူတို့ကစားတဲ့ ဗျူဟာ အရွေ့တွေအပေါ်မှာ Bias ဖြစ်နေလို့ ကျဆုံးသွားတဲ့ နည်းပြတွေ ထုနဲ့ဒေးပါပဲ။ ကစားသမားတွေဟာ တစ်သင်းတည်းမှာ တောက်လျှောက်နေနိုင်ရင် အောင်မြင်နိုင်ခြေ ပိုများတဲ့အချိန်၊ နည်းပြတွေကျတော့ တစ်သင်းတည်းမှာပဲ ရေရှည် မအောင်မြင်နိုင်ပြန်တာကလဲ ဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပါတယ်။ မနှစ်က ရာသီကုန်ချိန် ဒီပေ့ချ်မှာပဲ podcast ပုံစံ ဆွေးနွေးတာမျိုး လုပ်ခဲ့ချိန်မှာ ကျွန်တော် ဝင်ပါဖူးပါတယ်။ အဲ့ဒီအချိန်မှာ နောက်နှစ် ယူနိုက်တက် အောင်မြင်နိုင်လား၊ လူဘယ်လောက် ခေါ်ဖို့ လိုအပ်မလဲ၊ ဆန်ချိုအပြင် ဘယ်သူ့ကို ခေါ်သင့်သေးလဲ စသဖြင့် စုံနေတာပါပဲ။ အဲ့ဒီတုန်းက ဆုဖလားကတော့ ဘယ်သူရမလဲ မပြောတတ်ပေမဲ့ ယူနိုက်တက် မရဖို့ များကြောင်း၊ ဒါပေမဲ့ ဆန်ချို တစ်ယောက်ခေါ်ရင်ကို ဖလားကို စိန်ခေါ်နိုင်တဲ့ အဆင့်ရှိလာနိုင်ကြောင်း ပြောခဲ့ဖူးပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ထိပ်တန်းကစားသမားတွေ မခေါ်ခြင်းအားဖြင့် ဆိုးရှားနဲ့ အသင်းကို ကူညီရာ ရောက်နိုင်ကြောင်းလဲ ပြောခဲ့ပါတယ်။ အဖြေက ရယ်စရာ ကောင်းပေမဲ့ အဲဒီလို ဘာ့ကြောင့်ပြောသလဲ ဆိုရင် ဆုဖလား ရယူနိုင်တဲ့အခြေအနေ မရောက်သေးတဲ့ အသင်းကို ဆုဖလားရယူနိုင်ရမဲ့ ဖိအားမျိုး ပေးလိုက်တာဟာ ဆွဲချသလို ဖြစ်တတ်လို့ပါ။ ဘောလုံးလောကမှာ မျှော်လင့်ချက် ဖိအားတွေနဲ့ ကျဆုံးသွားတဲ့ အသင်းတွေ နည်းပြတွေ ဥပမာပေးရရင် မကုန်ပါဘူး။ ဒီကိစ္စက ကစားသမားတွေ နည်းစနစ်တစ်ခုအပေါ် bias ဖြစ်တာနဲ့ ဘာဆိုင်လဲ မေးစရာ ရှိပါတယ်။

■[တည်ငြိမ်နေဆဲ တိုးတက်နေဆဲ အလုပ်ဖြစ်နေဆဲ] အသင်းတစ်သင်းအတွက် အရံကစားသမား ခေါ်တာ၊ ပြောရရင် အသင်းမှာ ရှိရင်းစွဲတွေနဲ့ သူမသာ ကိုယ်မသာ အဆင့် ကစားသမားကို ခေါ်တာမျိုးက ပြဿနာ သိပ်မရှိလှပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ အသင်းမှာရှိတဲ့ ကစားသမားတွေထက် အစစ သာလွန်ထူးချွန်တဲ့ ကစားသမားတွေကို ခေါ်ရင်တော့ ပြဿနာရှိလာပါပြီ။ ဘောလုံးပွဲ တစ်ပွဲက ကစားသမား ၁၁ ဦး ကစားရတာဖြစ်ပေမဲ့ နည်းစနစ်ဗျူဟာတွေ တွဲလုံးတွေအရ အချင်းချင်းတွဲကစားရမဲ့ အရေအတွက်က ၄၊ ၅ ဦးထက် မပိုပါဘူး။ ဒီတော့ အဲ့ဒီထဲက တစ်ဦးကို အပြောင်းအလဲ လုပ်လိုက်တာနဲ့ အခြားကစားသမားတွေက ခါတိုင်းလုပ်နေတာရဲ့ ၄ပုံပုံ၊ ၁ပုံလောက်ကို ကွဲပြားလုပ်ရပါပြီ။ အဲဒီမှာမှ တိုးလာတဲ့ ကစားသမားကို အားပြု ကစားရတယ်၊ အဲဒီကစားသမားကို ဝန်းရံကစားပေးရတယ် ဆိုရင် အခြေအနေက ပိုလို့တောင် ပြောင်းလဲ သွားပါတယ်။ ပြောချင်တာက ဒိတ်ဒိတ်ကြဲ ကစားသမားတစ်ဦးဒါမှ မဟုတ် အဲဒီထက်ပိုတဲ့ ကစားသမားတွေ ရောက်လာပြီဆိုရင် သူတို့ဟာ အသင်းရဲ့ ကစားကွက်ထဲ အံဝင်အောင် ကြိုးစားပေးတာထက်၊ အသင်းကသာ သူတို့နဲ့ အံဝင်အောင် ကြိုးစားပေးရတာ များပါတယ်။ ဒါက ထုံးစံပါပဲ။ ဒါ့ကြောင့် ကစားသမားကောင်းတွေ အသင်းပြောင်းတိုင်း ခြေစွမ်းအမြဲပြကြတာမျိုး မဖြစ်တာပေါ့။ အသင်းက အံဝင်အောင် ကြိုးစားပေးမဲ့ ဒိတ်ဒိတ်ကြဲအဆင့် ဟုတ်မနေပဲ ကိုယ်က အံဝင်အောင် ကြိုးစားပေးရတဲ့အဆင့်ဆိုရင် ပိုဆိုးပေါ့။ အသင်းကနေ ကစားသမားသစ်ကို ချဥ်းကပ်ရတဲ့အခါ အသင်းရဲ့ အရင် ကစားပုံတွေက သူတို့ ဦးနှောက်ထဲမှာ ကျန်နေပါသေးတယ်။ နည်းပြတွေရဲ့ ပြောင်းလဲလိုက်တဲ့ညွှန်ကြားချက်ကို မနာခံတာမျိုးလဲ မဟုတ်ပါဘူး။ ပြောရရင် ဆေးလိပ်ဖြတ်ဖို့ ကြိုးစားနေဆဲ အချိန်မှာဆေးလိပ်မြင်ရင် လက်နဲ့ ကိုင်မိတာ၊ မီးညှိမိတာ ဖြစ်တာမျိုး။ ရလဒ်က အဓိက ဖြစ်နေတဲ့ ဘောလုံးလောကမှာ နည်းပြတွေ အများစုဟာ ဒီကာလကို မကျော်နိုင်ပါဘူး။ နောက်တစ်ဆင့် တက်ရတော့မယ် ဆိုတဲ့အချိန်မှာ သူတို့ဟာ တက်ဖို့ အစွမ်းအစ မရှိတာလို့ ပြောနိုင်သလို၊ အချိန်တိုအတွင်း ပြောင်းလဲနိုင်စွမ်းလဲ နည်းတာလဲ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

■အသင်းတစ်သင်းကို ရေရှည် အောင်မြင်အောင် ဘယ်လို အုပ်ချုပ်သလဲလို့များ လေ့လာချင်ရင် ဆာအဲလက်စ် ဖာဂူဆန်အပြင် ဘယ်သူမှ ရှိမယ် မထင်ပါဘူး။ ဆာအဲလက်စ်က သူ့အသင်းရဲ့ ကစားသမားတွေကို ဘယ်တော့မှ သက်တောင့်သက်သာ ဖြစ်မနေစေတာက သူ့ရဲ့ အောင်မြင်ရေး လျို့ဝှက်ချက်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ကစားသမားတစ်ဦးက အသင်းအပေါ် လွှမ်းမိုးနေတာမျိုးလဲ မကြိုက်ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ အလုပ်မဖြစ်တာနဲ့ ကြီးမားတဲ့ ပြောင်းလဲမှု တစ်ခုလုပ်ဖို့ ဝန်လေးသူ မဟုတ်ပါဘူး။ သဘောကတော့ ကစားသမားတွေကို ပုံစံခွက်ထဲ အံကျစေတာထက်၊ အပြောင်းအလဲတွေနဲ့ နေသားကျဖို့ ကြိုးစားစေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ စပါးအသင်းနဲ့ ချန်ပီယံလိဂ် ဖလားဗိုလ်လုပွဲတက်ပြီး အဆင့်တွေ ကျချင်တိုင်း ထိုးကျနေတဲ့ ပိုချက်တီနိုဟာ အလကား နည်းပြလို့ ကျွန်တော်တို့ ဘယ်လိုပါးစပ်နဲ့များ ပြောရက်နိုင်ကြမှာလဲ။ သူဟာ အသင်းကို နောက်တစ်ဆင့် ဆွဲတင်ဖို့ပဲ ကျန်တော့တယ်ဆိုတဲ့ အချိန်မှာ အရင်နှစ်က ရရှိခဲ့တဲ့ အောင်မြင်မှု ဖိအားနဲ့အတူ အသင်းရဲ့ ကစားပုံကို ဆွဲတင်နိုင်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘောလုံးအသင်းတွေဟာ သူ့အဆင့်အလိုက် ကစားနေကျပုံ ရှိပါတယ်။ ဥပမာ မန်စီးတီး ဘောလုံးအသင်းအနေနဲ့ ပြိုင်ဘက် ပရီးမီးယားလိဂ် အသင်းတွေကို သရေပဲ ခံကစားမယ်ဆို ပြိုင်ဘက် အားလုံးနီးပါးကလဲ သရေပဲ ယူမယ် ဆိုပြီး ကစားကြမှာပါ။ ဒါဆို သရေပွဲတွေချည်း ဖြစ်ကုန်တော့မှာပါပဲ။ ဆိုလိုချင်တာက ပိုချက်တီနိုရဲ့ စပါးက သူ့အဆင့်နဲ့သူ ကောင်းနေပြီးသား ဖြစ်တယ်။ ဒါပေမဲ့ နောက်တစ်ဆင့် တက်ဖို့ဆိုရင် ရှိရင်းစွဲ ကစားပုံထက် ပိုပြီး Risk ယူရတဲ့၊ နိုင်ပွဲ ပိုရှာနိုင်တဲ့ ကစားပုံတွေ လုပ်ဖို့ လိုပါတယ်။ ဒီတော့ ပြောင်းလဲလိုက်တဲ့ ကစားပုံနဲ့၊ ကစားသမားတွေ ဦးနှောက်ထဲက Bias ဖြစ်ပြီးသား ကစားပုံနဲ့ ပွတ်တိုက်မှု ဖြစ်ကုန်ပါတယ်။ ဒီမယ် ရလဒ်တွေထိုးကျပြီး စပါးနဲ့ လမ်းခွဲလိုက်ရတော့တာပါပဲ။ ပိုချက်တီနို ညံ့တာမဟုတ်ခဲ့သလို၊ ကစားသမားတွေကလဲ သူ့စကားကို နားမထောင်ခဲ့တာ မဟုတ်ပါဘူး။

■ဟော်လန်ရဲ့ ဂန္ဒဝင်တွေလို့ ဆိုရမဲ့ ခရိုက်ဖ်နဲ့ ဗန်ဟားလ်ဟာ အဖြူနဲ့ အမဲလိုပါပဲ။ နှစ်ခုလုံးဟာ ကာလာ[အရောင်]ဆိုတဲ့ သတ္တိအတူတူဖြစ်ပြီး ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်နေသလို သူတို့ကလဲ ဘောလုံးအခြေခံနည်းစနစ် တူတယ် ပြောလို့ရပေမဲ့ အသေးစိတ်အယူအဆတိုင်းလိုလိုမှာ ဆန့်ကျင်ဘက်တွေချည်းပါပဲ။ တစ်ခုတူတာတော့ ရှိပါတယ်။ တည်ငြိမ်နေတဲ့ အသင်းတစ်သင်း ရလဒ်တွေ ထိုးကျလာရင် ရှိရင်းစွဲတွေ ဆန့်ကျင်ပြီး ကစားသမားတွေ မျှော်လင့်မထားတဲ့ ပြောင်းလဲမှု လုပ်ရမယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆပါပဲ။ သူတို့ ဘောလုံးအကြောင်းဆွေးနွေးတိုင်းလို ဒီကိစ္စကိုပြောလေ့ရှိပါတယ်။ ဆာအဲလက်စ်လဲ အဲဒီလို အယူအဆနဲ့ ခပ်ဆင်ဆင် ဟားဗတ်ဟောပြောပွဲမှာ ဆိုဖူးပါတယ်။ အပေါ်က ပြောထားသလိုပါပဲ၊ ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်ရဲ့ ဦးနှောက်ဟာ ရက်ချ်ဖို့ဒ် ပြေးနေတာ မတွေ့ပါဘူး၊ တွေ့လာဖို့လဲ မရှိတော့ဘူးဆိုတာသေချာမှကို အခြားသော အခြေအနေတွေကို ဖန်တီးဖို့ ကြိုးစားတာပါ။ ဒီလိုပဲ ရလဒ်တွေ အခြေအနေတစ်ခုမှ ရှိနေရင်း ရုတ်ချည်းထိုးကျသွားတဲ့ အသင်းရဲ့ ကစားသမားတွေကိုလဲ သူတို့ မျှော်လင့်ထားတဲ့ [တစ်နည်း] Bias ဖြစ်နေတဲ့ သူတို့ဦးဏှောက်ထဲက ပုံရိပ်တွေ လုံးဝ မျှော်လင့်စရာ မရှိတော့ဘူးဆိုတာမျိုး ဖြစ်သွားအောင် နည်းပြက ပြောင်းလဲပေးမှ အဆင်ပြေလာနိုင်တာမျိုးပါ။ ဒါဟာလဲ ရာနှုန်းပြည့် အောင်မြင်ရေး သော့ချက်တော့ ဟုတ်မနေပါဘူး။ ဒါ့ကြောင့် အထုတ်ခံလိုက်ရတဲ့ နည်းပြတိုင်းရဲ့ နောက်မှာ မေးခွန်းထုတ်စရာ သိပ်ကောင်းတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ၊ ထင်မထားရလောက်တဲ့ အမှားတွေ အများကြီး ကျွန်တော်တို့ ကြားရတာပေါ့။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် ပြန်ကောင်းလာလေမလား လှေကြီးထိုးပြီး မျှောနေတာနဲ့ စာရင်၊ အောင်မြင်ဖို့ အခွင့်အလမ်းရှိလို့ သူတို့ ကြိုးစားခဲ့တာကိုတော့ ကျွန်တော်တို့ အသိအမှတ် ပြုရပါလိမ့်မယ်။ အောင်မြင်နိုင်ခြင်း မအောင်မြင်နိုင်ခြင်းဟာလည်း မျှော်လင့်ထားတဲ့ အခြေအနေမဟုတ်ရင် ဘာဆက်လုပ်ရမလဲ အဖြေအဆင်သင့်ရှိကြတဲ့ Game Intelligence မြင့်တဲ့ ကစားသမားလိုပါပဲ၊ နည်းပြရဲ့ အစွမ်းအစတွေ နောက်ပြီး အကူအညီပေးနိုင်တဲ့ အသင်းတာဝန်ရှိသူတွေနဲ့ ဆိုင်တာပါပဲ။

■ကစားသမားတွေရဲ့ နည်းဗျူဟာဟောင်း ကစားပုံ အဟောင်းအပေါ်ကို Bias ဖြစ်နေတာကပဲ အသင်းကို ဒုက္ခပေးတာလား ဆိုတော့လဲ မဟုတ်ပါဘူး။ နည်းပြတွေရဲ့ ကစားသမားအပေါ်၊ သူ့ရဲ့ နည်းစနစ်အပေါ် Bias ဖြစ်လေ့ရှိတာကလည်း မကြာခဏဆိုသလို အသင်းကို ပြဿနာ ပေးတတ်ပါတယ်။ ဒါတွေကတော့ သိပ်ထွေထွေထူးထူး ပြောစရာရယ်လို့ မရှိပါဘူး။ ဘောလုံးပရိသတ်တိုင်း သိပြီးသားမဟုတ်လား။ လခွမ်း ဒီကစားသမားပဲ သုံးနေတယ်၊ သူ့မယားပါသားလား မသိဘူးဆိုတဲ့ စကားသံတွေက ဘယ်ဘောလုံးအသင်းရဲ့ လိုင်းအပ်ပို့စ်အောက်မှာမဆို မြင်နိုင်ပြီးသားပါ။ ခက်တာက တချို့နည်းပြတွေဟာ ကစားသမားတစ်ဦးဦးကို ဖြစ်စေ အနားပေးသင့်တဲ့ အချိန် ရောက်နေမှန်း သိသာချိန်မှာတောင် အနားမပေးတတ်တာမျိုး၊ အနိုင်ရလဒ် အရေးကြီးချိန်မျိုးတောင် အေးအေးလူလူနဲ့ ဂိုးမပေးဖို့အတွက်ပဲ ခံစစ်ကစားတာမျိုးတွေ ကြုံဖူးကြမှာပါ။ ဒီကိစ္စတွေကို ပွဲကြည့်ပရိသတ်တိုင်း၊ ပြောရရင် ကိုယ်တိုင်ကစားနေရတဲ့ ကစားသမားတွေကပါ အမှားမှန်း သိနေချိန်၊ သူတို့ကတော့ အမှန်ပဲ ယူဆကြတာ ငြင်းစရာ မရှိပါဘူး။ ဘယ်လူ တစ်ဦးတစ်ယောက်ကမှ ကိုယ့်ဒုက္ခကိုယ်မရှာပါဘူး၊ ဒီတော့ ကျွန်တော်တို့ မကောင်းဘူးထင်တဲ့အရာကို သူတို့ဘာ့ကြောင့် အကောင်းဆုံးထင်ရသလဲဆို သူတို့ အတွေ့အကြုံအရ သူတို့ လက်ခံယုံကြည်တာကိုပဲ မှန်တယ် ယူဆလို့ပါပဲ။ ဆိုးရှားလက်ထက်က ပွဲတိုင်းကျော် ဘရူနိုနဲ့၊ လက်ရှိရာသီ ပွဲထွက်လူစာရင်း ပြောင်းလဲရမှာ အင်မတန် ကြောက်တဲ့ အန်ဆလော့တီတို့က သိသာတဲ့ နည်းပြ Bias တွေပါ။ အဲဒီလိုပြောလိုက်လို့ မြန်မာပြည်က ငမြောက်ငခြောက်က အဲဒီနည်းပြတွေထက် ပိုတတ်နေတယ်လို့ မယူဆလိုက်ပါနဲ့။ သူတို့တွေ အဲ့ဒီလို Bias ဖြစ်ပြီး တစ်ခါလာ ဒီမွဲပြာပုဆိုးလုပ်နေတာကို မကောင်းဘူးလို့ ပြောလိုက်တဲ့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အမြင်ကလဲ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဘောလုံးပွဲကြည့်တဲ့ သက်တမ်းအရ၊ ကျွန်တော်တို့ပိုင်ဆိုင်ထားတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေအရ Bias ဖြစ်နေတဲ့ အမြင်တွေပါပဲ။

■ဘောလုံးသမားတွေ ကောင်းတယ် မကောင်းဘူး ပြောတဲ့နေရာမှာလဲ ဒီကိစ္စက အတော် ဆိုးပါတယ်။ ဂိုးသွင်းတဲ့နေရာမှာ အတော်လေးကို မစွံဘူးလို့ လူတိုင်းလိုယုံကြည် ခဲ့ကြတဲ့ ဘန်ဇီမာဟာ ရော်နာဒို ထွက်သွားပြီးနောက်ပိုင်း ဂိုးတွေ ဆက်တိုက်သွင်းနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အမြင် အမျိုးမျိုးရှိကြတယ်။ တကယ်လို့ ဘန်ဇီးမားက ဂိုးသွင်းကောင်းတဲ့ တိုက်စစ်မှုးလား ဆိုရင် ကျွန်တော်တို့ ဘယ်လို ဖြေကြမလဲ။ အသက်ကြီးမှ ဂိုးသွင်းတတ်လာတယ် ဖြေကြရမလား။ လာလီဂါမှာ ထင်တိုင်းကြဲခဲ့တဲ့ မက်ဆီဟာ ပြင်သစ်လီဂူးမှာ ရုတ်ချည်း ဂိုးတွေ ပေါပေါသောသောမရနိုင်တော့တာဟာ ဘာ့ကြောင့်လဲ။ ပြင်သစ်လိဂ်က သိပ်ကောင်းနေတာလား။ ကျွန်နော်တို့ဟာ အဲဒီလို အမေးတွေ ရင်ဆိုင်ရရင်၊ ကိုယ့်မှာရှိတဲ့ နည်းပါးလှတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေနဲ့ အမှားအမှန် ဝင်ဆုံးဖြတ်ကြလေ့ ရှိပါတယ်။ ဥပမာ ရော်နာဒိုဘက်ကို bias ဖြစ်ပြီး ပြောတဲ့အခါ၊ ဘင်ဇီမာဆိုတဲ့ကောင်သာ ရော်နာဒိုဖန်တီးတဲ့ ဂိုးတွေ တဝက်လောက် ခုခြေစွမ်းအတိုင်း သွင်းနိုင်ရင် ရော်နာဒိုရဲ့ assist stat တွေဟာ မက်ဆီထက် နိမ့်စရာ မရှိဘူးပေါ့။ ဘင်ဇီမာဘက် bias ဖြစ်တဲ့သူကျ ကစားသမားဘဝတစ်ခုလုံး အဖြည့်ခံပုံစံ ကစားခဲ့ရတယ်၊ ရော်နာဒို အတ္တကြီးတာကြောင့်ပေါ့။ ဒီလိုပဲ မက်ဆီဘက်ကို Bias ဖြစ်တဲ့အမြင်တွေ၊ ဘက်ကန်တဲ့ အမြင်တွေလဲရှိကြတာပါပဲ။ ဖြစ်သင့်တာက ကျွန်တော်တို့မှာရှိတဲ့ ပိုင်ဆိုင်တဲ့ သတင်းအချက်အလက် အနည်းအကျဥ်းနဲ့ ကိစ္စတစ်ခုကို ဟုတ်တယ်၊ မဟုတ်ဘူး၊ မှန်တယ်၊ မမှန်ဘူး ဆုံးဖြတ်ဖို့ရာ အင်မတန်မှကို မဖြစ်နိုင်တဲ့ ကိစ္စပါ။ ဒါပေမဲ့ အဲ့ဒီလိုလုပ်တတ်ကြတဲ့ လူတွေရဲ့ အမူအကျင့်နဲ့ ကမ္ဘာကြီးကလည်ပတ်နေသလို၊ အထူးသဖြင့် ဖျော်ဖြေရေးလုပ်ငန်းတွေမှာ လူစိတ်ဝင်စားစေမဲ့ လက်နက်တစ်ခုလိုကို အသုံးချလေ့ရှိပါတယ်။

■ပွဲအစ မက်ဆီလမ်းလျှောက်နေရတာ အလကား မဟုတ်ဘူးဆိုတဲ့ ဆောင်းပါးတွေ၊ ဗီဒီယိုဖိုင်တွေ ခင်ဗျားတို့ တွေ့ဖူးကြမှာပါ။ ပြောထားသလိုပဲ လူဆိုတာက ကိုယ်ယုံကြည်တဲ့အရာကို ထပ်ပြီး မွမ်းမံပေးတဲ့ အရာ၊ ထောက်ပံ့တဲ့ အရာတွေကိုဆို သိပ်တောင်းဆိုတယ်။ ဒီတော့ မက်ဆီဟာ ခြွင်းချက်မရှိ အကောင်းဆုံးပါ ဆိုပြီး လက်ခံထားတဲ့လူဟာ မက်ဆီ ပွဲချိန်ပြည့် လမ်းလျှောက်နေတာကို ကြိုက်ချင်မှ ကြိုက်ပါလိမ့်မယ်။ ဒီတော့ ကိုယ်က အားနည်းချက်လို့ ထင်တဲ့ ကိစ္စဟာ မက်ဆီရဲ့ ကြီးမားတဲ့ အားသာလှသော Genius ဖြစ်မှုကြီးလို့ ပြောဆိုတာတွေ တွေ့တော့ သဘောမတွေ့ပဲ ဘယ်နေတော့မလဲ။ ဒါက ပြောရရင် ပြောင်မြောက်တဲ့ PR အရွေ့တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ချန်ပီယံလိဂ်မှာ ဆက်တိုက် အရှုံးတွေ ရင်ဆိုင်ရချိန်၊ မက်ဆီရဲ့ ခံစစ်မကူနိုင်မှုက ဘာစီလိုနာအတွက် မက်ဆီရဲ့ကောင်းကျိုးထက် ဆိုးကျိုးကိုပိုရနေတယ်လို့ ဝေဖန်သံထွက်နေချိန်မှာ ပေါ်ပေါက်လာတဲ့ ကိစ္စဖြစ်ပါတယ်။ အမှန်တကယ်တော့ မက်ဆီ ဖြစ်စေ၊ ရော်နာဒို ဖြစ်စေ သူတို့ဟာ အသင်းရဲ့ ကြယ်ပွင့်အဆင့်တင် မဟုတ်ပဲ ကြီးမားလှတဲ့ ကမ္ဘာ့ပုံရိပ်တွေ ဖြစ်တာမို့ သူတို့ ဘယ်အသင်းရောက်ရောက် အသင်းအထက်က ရှိနေမှာပါပဲ။ အဲ့ဒီတော့ သူတို့ကို ထောက်ပံ့ပေးနိုင်တဲ့၊ သူတို့ ပိုပြီးတောက်ပစေနိုင်မဲ့၊ work less but smart ဖြစ်စေမယ့် အခြေအနေ ဖန်တီးပေးလေ့ ရှိကြတာပါ။ ဒီတော့ သူတို့ကြောင့် ပိုပြီးထိရောက်နိုင်တဲ့ တိုက်စစ်လိုက်ပါမှုအတွက်ပဲ သူတို့ရဲ့ အားကို ဖြုန်းစေတာပါပဲ။ ဒါဟာ သူတို့အသင်းတွေ အောင်မြင်ချိန်မှာ သိပ်ထူးလှတာ မဟုတ်ပေမဲ့။ ကျဆုံးချိန်မှာတော့ ပြောစရာ ဖြစ်လာကြတယ်။ အပေါ်က ဗီဒီယိုကတော့ အဲ့ဒီဝေဖန်ချက်တွေကို အတော်အတန် ချေဖျက်နိုင်စေခဲ့ပါတယ်။ လူတွေရဲ့ Bias စိတ်သဘောကို အသုံးချသွားတာလို့ ဆိုလို့ ရပါတယ်။

■အဲ့ဒီလို Bias ဖြစ်စေနိုင်တဲ့အတွေးကို ချေဖျက်နိုင်ဖို့ဆိုရင် တိကျသေချာတဲ့ ကိန်းဂဏန်းအချက်အလက်တွေကို သုံးမှ ရနိုင်တယ်လို့ အများစုက ဆိုကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲ့တာဟာလဲ အနှစ်သာရတူမှ၊ Context ရှိနေမှသာ ဖြစ်နိုင်တဲ့ ကိစ္စမျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ မဟုတ်ရင် မှားတယ်ပြောလို့မရတဲ့ အမှားတွေသာ ဖြစ်ကုန်ပြီး ပိုဆိုးဖို့ရှိလာတယ်။ ရွှေဘောလုံးဆုကို ကြည့်ရင် ဒီကိစ္စကို ရှင်းရှင်းလင်းမြင်ပါတယ်။ ရွှေဘောလုံးဆုကို ဘယ်လိုပေးတာလဲဆိုတဲ့ Context ကို မျက်ကွယ်ပြုတဲ့အခါ ဟာ မိုဒရစ်ကျတော့ ဂိုးတွေ တအားမသွင်းပဲ အသင်းတိုင်းနဲ့ အောင်မြင်မှု အများဆုံးရလို့ ရွှေဘောလုံးရတယ်။ ဂျော်ဂျင်ဟိုကျ မရဘူးတဲ့လားဆိုတဲ့ ဝေဖန်မှုတွေ။ ဂိုးသွင်းများတိုင်း ရစတမ်းဆို ဒီနှစ် လီဝမ်ဒေါစကီးရသင့်ပြီး ရော်နာဒို ရခဲ့တဲ့ နှစ်အချို့မှာတောင် မက်ဆီက ရွှေဘောလုံးဆု ထပ်ရသင့်သေးတယ်ဆိုတဲ့ အတွေးတွေ။ ကလပ်နဲ့ အောင်မြင်မှုရတဲ့အပြင် နိုင်ငံအသင်းဆုဖလားရတာအပေါ်ပါ ကြည့်ပြီးပေးမယ် ဆိုပြန်လဲ၊ ဇာဗီတို့ အင်နီယက်စတာတို့ ဗာရန်းတို့ ဘာလို့ မရကြတာလဲ ဆိုတာတွေ။ အဲဒီလိုတွေ ငြင်းကြတဲ့အခါ သူ့ထက်ငါ ဘယ် stat မှ ဘယ်လိုရှိတယ်၊ ဘယ်နေရာမှ ဘာဖြစ်တယ် စသဖြင့်ငြင်းကြပြီး၊ Debate တွေကို settle လုပ်ကြတယ်။ အမှန်က ကစားသမားတစ်ယောက် ဘယ်သူက ပိုကောင်းလဲ ဆိုတဲ့နေရာမှာ အချက်အလက်ကို ကြည့်လို့မရတာ သေချာသလောက်ပဲ။ ဥပမာ ကွင်းလယ်ကစားသမားနဲ့၊ တိုက်စစ်မှုးနဲ့ကို Progressive passes တွေချင်းယှဥ်ရင် ဘယ်လိုမှကို မဖြစ်နိုင်ဘူးလေ။ တိုက်စစ်မှုးက သဘောသဘာဝအရကို final third ထဲမှာကစားတာမို့ Progressive passes ထက်၊ သူ့ရဲ့ပြောင်းပြန် နောက်ပြန်ပေးတာကိုပဲ လုပ်လေ့ရှိမှာ မဟုတ်လား။ သူ့ရှေ့ပေးရရင် ပြိုင်ဘက်ဂိုးပဲ ရှိတာကိုး။ ဒီလိုပဲ ဘန်လေက ခံစစ်မှုးနဲ့ မန်စီးတီးက ခံစစ်မှုး၊ ခံစစ်မှုးချင်းတူတယ်ဆိုပြီး tackle လုပ်တာတွေ၊ header တွေ၊ block တွေ သွားယှဥ်လို့မရဘူး။ ဘန်လေက ငတိတွေက ခံစစ်ပြီး ခံစစ်ကို ပိုကစားရလို့ အဲ့တာတွေမှာ ပိုသာဖို့ ရှိတာပဲ။ ရွှေဘောလုံးကိစ္စ ပြန်ပြောရရင် ဆုဘယ်လို ပေးတာလဲ ဆိုတဲ့ Context ကကို မဲပေးခွင့်ရှိသူတွေအမြင်မှာ ဘယ်သူ့ကို အကောင်းဆုံးလဲ ဆုံးဖြတ်တာသာ ဖြစ်တယ်။ ဘာကိုမှ ကြည့်ဆုံးဖြတ်တာ မဟုတ်ပဲ၊ လူတစ်စုက ရသင့်တယ်ထင်တဲ့သူ ရတာမျိုးပါပဲ။ တချို့ဆို ဒဏ်ရာနဲ့ နပမ်းလုံးနေရပြီး ဘောလုံးသိပ်မကစားလိုက်ရတဲ့ ကစားသမားကို အကောင်းဆုံးပါ မဲပေးတာမျိုး ရှိတယ်။ ကိုယ်နှစ်သက်တဲ့ ကစားသမား ဆုရသွားရင် Fair ဖြစ်တယ်၊ မဟုတ်ရင် ဘာလားပေါ့။ အမှန်ဆိုတာထက် Bias ဖြစ်မှု များတဲ့ဘက်က သာတဲ့ သဘောလို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။

■ကျွန်နော်တို့ဟာ မွေးကတည်းက ဖြတ်သန်းလာရတဲ့ အရာတွေကနေ ရလာတဲ့ သတင်းတွေ၊ အချက်အလက်တွေနဲ့ ယှဥ်ပြီးတော့ ကိစ္စတစ်ခုအပေါ် ဆုံးဖြတ်ကြတာပါပဲ။ သမီးဖြစ်သူ အိမ်ထောင်ကျဖို့ ယောက်ျားတောင်းပေးရတဲ့ အလေ့အကျင့်ကို တချို့ ရယ်ဖူးကြမယ်။ တစ်သက်လုံး အတူနေလာပြီး မြေးတွေ မြစ်တွေရတော့မှ မင်္ဂလာဆောင်ကြတဲ့ ကိစ္စတွေကို ဟားဖူးကြမယ်။ နိုင်ငံတော်တော်များများမှာ မိဘနဲ့ သားသမီး ထမင်းတူတူစားချင်ရင် Dateရသေးသတဲ့လေ။ ဟော၊ သူတို့က မိဘတွေ အိုလာရင် ဘိုးဘွားရိပ်သာလို့ ခေါ်နိုင်တဲ့ နေရာတွေကို ပို့ရက်ကြပြန်သတဲ့။ ကျွန်တော်တို့က ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ယုံကြည်မှုနဲ့ မတူတာတွေ့တိုင်း ဘာ့ကြောင့်လဲ ဆိုတာကို မဆင်ခြင်ပဲ ယုံကြမယ်၊ ပယ်ချမယ်၊ ဟားတိုက်မယ် ဒါမှမဟုတ် ရန်ပြုကြမယ် ဆိုရင်တော့ အတော်ဆိုးဆိုးရွားရွား ဖြစ်ဖို့ ရှိတာပဲ။ ကျွန်တော်တို့ သိနေတာကပဲ အမှန်ဆိုရင် Bias သံသရာလည်သွားပြီး၊ ဘောင်တစ်ခုကနေ ထွက်နိုင်စရာ မရှိတော့ပါဘူး။ ဒီလိုဆိုရင် ဘာမဆို အမှန်ကိုပဲ ရှာရမယ်ပေါ့တိုလဲ မဟုတ်သေးပြန်ပါဘူး။ လူမှန်ကြီး၊ စာအုပ်ကြီးသမား၊ လူ့ဂွစာ စသဖြင့် တွေ ကြားဖူးကြမှာပါ။ ငါက အမှန်မှဆိုတာကလဲ သူသိတဲ့ အမှန်ဆိုတာကို ကျိုးကြောင်းပြပြီး Bias ဖြစ်နေတာထက် မပိုပါဘူး။ ဥပမာ ကျွန်တော်တို့ဟာ တစ်ဦးရဲ့ ယုံကြည်မှုကို မယုံလို့ရတယ် စော်ကားမော်ကား မပြောရဘူးဆိုတဲ့ ယဥ်ကျေးမှုကို လက်ခံကြတယ် မဟုတ်လား။ ဒါလူတိုင်း လက်ခံပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကမ္ဘာပြားတယ်လို့ ယုံတဲ့သူတွေကို ဆဲဆို ပုတ်ခတ် စော်ကားနေကြတာကို ကိုယ်တိုင်လုပ်တဲ့အပြင် အားပေး အားမြှောက်ပါ သွေးထိုးကြတဲ့ ကမ္ဘာသိ ပညာရှင်တွေ လူတော်တွေ အများကြီးပါပဲ။ ကျွန်တော်လဲ ကမ္ဘာပြားတဲ့ ကိစ္စလက်မခံပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ကိုယ်သိထားတဲ့ လုံးဝန်းနေတဲ့ ကမ္ဘာကို အတည်ပြုပြီး မင်းတို့ ငပေါတွေဆိုပြီး သွားပြောဖို့တော့ မသင့်ဘူး ထင်တာပါပဲ။ ကျွန်တော်က ဗုဒ္ဓဘာသာမို့ တခြားဘာသာကိုးကွယ်သူတွေကို ငပေါသွားပြောလို့ မရတာနဲ့ သိပ်မကွာလှပါဘူး။ ကမ္ဘာလုံးတာ သက်သေရှိလို့ သက်သေရှိမှ ယုံရစတမ်းဆိုလဲ ဘာသာကိုးကွယ်မှုတွေ အတော်နည်းကုန်ဖို့သာ ရှိတာမဟုတ်လားလေ။

■လောကမှာ သင်္ချာကလွဲပြီး အမှန်စစ်စစ်ဆိုတာ မရှိဘူးလို့ သင်္ချာပညာရှင် တစ်ဦးက ဆိုဖူးပါတယ်။ ပြောရရင် ၁+၁ ဟာ ကျွန်တော်ပေါင်းလဲ ၂ပဲ။ ခင်ဗျားပေါင်းလဲ ၂ပဲ။ ဘယ်သူပေါင်းပေါင်း ၂ဖြစ်သလို၊ မကျေနပ်ပဲ လကမ္ဘာပေါ်ထိ တက်ပေါင်းလဲ ၂ ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ လူမဟုတ်ပဲ တိရစ္ဆာန်တစ်ကောင်က ဂဏန်းပေါင်းတတ်လို့ ပေါင်းရင်လည်း ၂ ပဲရဖို့ ရှိတာမျိုး။ ကျွန်တော်တို့ သိတဲ့ ကျန်တဲ့ အမှန်တွေကတော့ အချိန်ကာလတစ်ခု၊ အခြေအနေ တစ်ခုအတွက် ပဲ မှန်နေတာမျိုး ဖြစ်နေတာပါ။ သဘောက ဒီအချိန်မှာ၊ ဒီအခြေအနေမှာ ဒီကိစ္စဖြစ်တာ ကောင်းတဲ့အကျိုးဆက်များရင် မှန်တယ်၊ နည်းရင် မှားတယ်ဆိုတာမျိုးပေါ့။ ဒီတော့ လူတိုင်းမှာ Bias အယူအဆရှိတယ်ဆိုတာကို နားလည် လက်ခံပြီး၊ ဘယ်သူလုပ်တာကတော့ ကောင်းကျိုးပိုပေးတယ်၊ ဆိုးကျိုးပိုပေးတယ် စသဖြင့် တိုင်းတာ တာမျိုးသာ လုပ်သင့်ပါတယ်။ ကိုယ်နဲ့ ကီးမကိုက်တာ တစ်ခုခုတွေ့တာနဲ့ ဒီကောင်/မ လုပ်တာတွေဟာ သောက်ချိုးတစ်ခုမှ မပြေဘူး၊ အထင်ကြီးသမျှ အလကားစသဖြင့်တွေ လုပ်နေရင် အဆင်မပြေနိုင်ပါဘူး။ အထူးသဖြင့် လက်ရှိအချိန်မှာ ကျွန်တော်တို့တွေအားလုံး ဒီလိုအတွေးမျိုး ရှိဖို့ ပိုလိုအပ်တယ်လို့ ထင်ပါကြောင်း။

#Byine

ခေါင်းစဥ် အမှတ် (၁)

တိုက်ဆိုင်မှုတွေ၊ ကံတရားတွေ ပတ်သက်နေတဲ့ အဖြစ်အပျက်တွေက နည်းပြတွေ၊ ကစားသမားတွေရဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပရိသတ်တွေရဲ့ မြင်နိုင်စွမ်းအပေါ် မကြာခဏ နှောင့်ယှက်ပေးလေ့ရှိတယ်။ အခြေအနေ တစ်ခုကြောင့် ပရော်ဖက်ရှင်နယ် တစ်ယောက်ဟာ ကမ္ဘာ့အဆင့်ထိပ်တန်း ဖြစ်သွားနိုင်သလို၊ အခြေအနေ တစ်ခုကြောင့်ပဲ အဆင့်မမီတဲ့ မကျွမ်းကျင်သူဖြစ်သွားနိုင်တယ်။ လက်စတာအသင်းနဲ့ မဖြစ်နိုင်လောက်စရာ စွမ်းဆောင်မှုလုပ်ခဲ့တာကြောင့် ရာနီယေးရီကို ကမ္ဘာ့အဆင့်နည်းပြလို့ ဆုံးဖြတ်မရဘူး။ အဲဒါမျိုးကို ကမ္ဘာ့အဆင့်နည်းပြက လုပ်နိုင်လားဆိုလဲ မလုပ်နိုင်ဘူး။ ပြောချင်တာက အောင်မြင်ခြင်း မအောင်မြင်ခြင်းက ရရှိလာတဲ့ အသီးအပွင့်တစ်ခုထက် မပိုဘူး။ ပရော်ဖက်ရှင်နယ်တစ်ဦးရဲ့ အစွမ်းအစဆိုတာ ယှဥ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းရှိဖို့က အဓိက ဖြစ်ရမယ်။ ယှဥ်ပြိုင်နိုင်မှုမဲ့သွားရင် အဆင့်ကျတာပဲ။

ဥပမာ ဒေးဗစ်မိုရက်စ်ကို ကြည့်ရအောင်၊ အဲဗာတန်မှာ နည်းပြစဥ်က သူ့ရဲ့ အစွမ်းက တောက်မဲ့ မီးခဲ တရဲရဲ ဆိုသလို သတ်မှတ်ထားကြတယ်။ ရှိတာထက် စွမ်းတဲ့ ဦးဆောင်နိုင်စွမ်းမျိုး တောက်လျှောက်ပြနိုင်ခဲ့တယ်။ ဒါပေမဲ့ ယူနိုက်တက်ကို ရောက်ချိန်ကျ သူ့ရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေက တောက်လျှောက်ဆိုသလို မှားတာပဲ။ မှားတယ်ဆိုတဲ့ အဲဒီ အယူအဆက ဒီနေရာမှာ တာသွားပါတယ်။ သူ့ဆုံးဖြတ်ချက်တွေက တော်ရုံ အသင်းတွေမှာ မှန်ကန်နိုင်ပေမဲ့ အောင်မြင်မှုကို ဆုဖလားနဲ့ တိုင်းတဲ့ အသင်းတွေမှာ မမှန်ဘူးလို့ ဆိုလိုတာမျိုးဖြစ်တယ်။ ယူနိုက်တက်မှာ လျှမ်းလျှမ်းတောက်နေတဲ့ ခံစစ်မှုးတွေကို အဲဗာတန်က တန်းမဝင်တဲ့ ခဲစစ်မှုးရဲ့ ရွေ့လျားလှုပ်ရှားမှုအပေါ် လေ့လာသင်ယူခိုင်းတာမျိုးတွေပေါ့။ ဒါပေမဲ့ အဲ့တာ သူ့ရဲ့ စည်းမျဥ်း၊ သူ့ရဲ့ဥပဒေသတွေ။ ဒီတော့ အဲတာတွေကို ပြင်ခြင်းဟာ သူ့ကို ပြင်လိုက်တာပဲ ဖြစ်မယ်။ သူကလဲ မပြင်ခဲ့ဘူး။ အဲဒါကြောင့်ပဲ သူ့အတွက် တန်းတစ်ခု ရှိသွားတယ်။ သူ့ယှဥ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းက ထိပ်တန်းအဆင့်တွေမှာ ရှိမနေဘူး ဆိုတာပဲ။ သူထိပ်တန်းအဆင့်မှာ ယှဥ်ပြိုင်ဖို့ဆိုရင် သူက အဲဗာတန်မိုရက်စ် အဆင့်နဲ့ မရတော့ဘူး၊ နောက်ထပ်မိုရက်စ်တစ်ဦး သူရှာဖို့ လိုခဲ့တယ်။ ပြောရရင် မိုရက်စ်က ယူနိုက်တက်မှာ ရှိနေတဲ့ အချိန်တွေမှာ အဲဗာတန်အခွံထဲ ပုန်းနေခဲ့ပြီး ယူနိုက်တက်မိုရက်စ်အခွံထဲ မဝင်ခဲ့ဘူး။ ထိပ်တန်းအဆင့် ယှဥ်ပြိုင်မှုကို သင်ယူနိုင်စွမ်းမဲ့တယ် ခေါ်ရမလား။

ဂျာမန်မြေက ထွက်လာတဲ့ ဂျာဂျင်ကလော့ပ်တစ်ယောက် အင်္ဂလန်မြေက လီဗာပူးလ် ရောက်လာတယ်။ မျှော်လင့်ချက်တွေ တသီကြီး ထားခဲ့ကြတယ်။ သမိုင်းထဲရောက်နေတဲ့ အောင်မြင်မှုတွေ ပြန်ပေါ်လာမလားပေါ့။ သူ့ရှေ့မှာ နန်းစွန့်ခဲ့ရတဲ့ ဘရန်ဒန်ရော့ဒ်ဂျာ လက်ထက်မှာ အောင်မြင်မှု ရလု ရခင်လေး၊ ချန်ပီယံဆုနဲ့ တေ့လွဲလွဲခဲ့ရတာမျိုးလေး ဖြစ်ခဲ့တယ်။ ကလော့ပ်ရောက်လာတဲ့အချိန် အားလုံးက နည်းပြကောင်း ဖြစ်တာနဲ့ အညီ ရော့ဒ်ဂျာထက် ပိုတဲ့ အောင်မြင်မှုကို မျှော်လင့်ကြမှာပဲ။ ဒါပေမဲ့ ကလော့ပ်က ဒုတိယတန်းအဆင့် ဥရောပပွဲမှာ ဗိုလ်လုပွဲရောက်မှ ဒူးထောက်ခဲ့ရတာကသာ အပေါင်းလက္ခဏာ ဆောင်ခဲ့ပြီး ပရီးမီးယားလိဂ်မှာ အတော်လေး တိုင်ပတ်ခဲ့တယ်။ ပြောရရင် ဒါဟာ ကျရှုံးမှု တစ်ခုထက် မပိုပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ မိုရက်စ်နဲ့ ကွာသွားတာက ဂျာမန်သားဟာ ပြိုင်ပွဲ တောက်လျှောက် လိဂ်အသစ်မှာ သင်ယူခဲ့တာပဲ။ ပြောရရင် ယှဥ်ပြိုင်နိုင်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့ပြီး ထပ်ယှဥ်ပြိုင်ခွင့်ပေးသင့်တဲ့ ယှဥ်ပြိင်နိုင်စွမ်းကို ပြခဲ့တာမျိုးပေါ့။ (ဘယ်လိုလဲဆိုတာကတော့ ကလော့ပ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး အသေးစိတ် သုံးသပ်မှရှင်းမှာပဲ)။ လီဗာပူးလ် တာဝန်ရှိသူတွေဟာ အဲ့ဒီအချိန်မှာ ရွေးချယ်မှု လုပ်ခဲ့ရသလို ဒုတိယနှစ်မှာလဲ အဆင့်လေးသာရခဲ့တဲ့ အပေါ် ဆုံးဖြတ်ချက် ပေးခဲ့ရပြန်တယ်။

အခု လီဗာပူးလ် အသင်းဟာ ကမ္ဘာ့အကောင်းဆုံးလို့ ပြောလို့ရလောက်တဲ့ အခြေအနေဖြစ်နေတယ်။ ပရီးမီးယားဖလားကို မနှစ်က ရတယ်။ ချန်ပီယံလိဂ်ကို အရင်တစ်နှစ်က ရတယ်။ အဲဒီဖလား ၂ခုရခဲ့လို့ ကလော့ပ်ဟာ အောင်မြင်တယ်လို့ ခေါ်တာလား။ တကယ်လို့ ဘာစီလိုနာနဲ့ပွဲမှာ တဖက်အသင်းကလဲ ဂယောင်မဖတ်ခဲ့ပဲ၊ အိုရီဂီလို တိုက်စစ်မှုးနဲ့ မဖြစ်နိုင်စရာ ပြန်လာမှုမျိုးမလုပ်ခဲ့ရင် ဒါမှမဟုတ် အဲဒီ၂ခုထဲကပဲ တစ်ခုဖြစ်ခဲ့ရင် သူတို့ရတဲ့ ချန်ပီယံလိဂ်ဖလား မရှိတော့ဘူး။ အဲဒီတော့ ဘယ်လို ဆုံးဖြတ်မှုမျိုး ဖြစ်သွားနိုင်မလဲ။ ဗိုလ်လုပွဲမှာ ဗီဒီယိုဒိုင်ရဲ့ ပင်နယ်တီနဲ့ အစောကတည်းက ဂိုးရပြီး အေးအေးလူလူ မကစားခဲ့ရရင်လဲ စပါးနဲ့ပွဲဟာလဲ တမျိုးဖြစ်နိုင်တာပဲ။ အဲတာတွေထဲက တစ်ခုဖြစ်ရင်ကို စံချိန်တင် ဂိုးသမား စံချိန်တင်ခံစစ်မှုး အကောင်းဆုံး ခြေစွမ်းရှိနေတဲ့ တိုက်စစ်သုံးဖော်ရှိနေတာတောင် ပရီးမီးယား တစ်လုံးပဲရတဲ့ ကလော့ပ် အဆင့်မမီတဲ့ ကလော့ပ် ဖြစ်သွားနိုင်တယ်။

တကယ်လို့ ခရာသံမကြားရတဲ့ ဗန်ပါစီကို ဘာမှမဆိုင်တဲ့ အနီကတ်မပြခဲ့ရင်၊ တကယ်လို့ အင်နီယက်စတာရဲ့ စတန်းဖို့ ဘရစ်ချ် နောက်ကျ အနိုင်ဂိုးကန်ချက် ဂိုးပေါက် လွဲခဲ့ရင် ဂွာဒီယိုလာဟာ ချန်ပီယံလိဂ်ဖလား လုံးဝ မရဖူးတဲ့ နည်းပြ ဖြစ်သွားနိုင်တယ်။ အဲ့တာဟာ သူ့ကို ကမ္ဘာ့အဆင့် နည်းပြအဖြစ်က သွေဖယ်သွားစေနိုင်တယ်။ အဲဒီ စက္ကန့်ပိုင်း အဖြစ်အပျက်လေးတွေကပဲ သူ့ရဲ့ ပရော်ဖက်ရှင်နယ် ကျွမ်းကျင်မှုအပေါ် ထိရောက်မှု ကြီးကြီးမားမား ဖြစ်စေနိုင်တယ်။ အဲဒီလို ဖြစ်သင့်လား။

အဲဒီတကယ်လို့တွေကို ထပ်ပေါင်းပြီး တကယ်လို့ နေးမာသာ မှော်မဝင်ခဲ့တာဖြစ်ဖြစ်၊ PSG ကပဲ အဲဒီလောက် မညံ့ခဲ့တာဖြစ်ဖြစ် တစ်ခုခုဖြစ်ခဲ့ရင် မက်ဆီရဲ့ နောက်ဆုံးရခဲ့တဲ့ ချနိပီယံလိဂ် ဖလား၃လုံးဟာ တစ်ခုမှ ဖြစ်လာမှာ မဟုတ်ဘူး။ အဲ့တာဆိုရင် သူအနည်းငယ်ပဲ ပါဝင်ပတ်သက်ခဲ့တဲ့ ပထမဆုံး ချန်ပီယံလိဂ် ဖလားပဲ ကျန်တော့မယ်။ ဒါတောင် တကယ်လို့ ပွဲစတာနဲ့ လေမန်း အနီကတ်မထိခဲ့ရင်ဆိုပြီး ပြောလို့ရနိုင်တယ်။ အဲဒီ တကယ်လို့ လေးကြိမ်မှာ တစ်ကြိမ်လောက်ပဲ’လို့’လိုက်တာနဲ့ မက်ဆီရရှိခဲ့တဲ့ ချန်ပီယံလိဂ် ဖလားအရေအတွက် တစ်လုံးလျော့သွားနိုင်တယ်။ အဲ့တာဆို သူ့ရဲ့ အောင်မြင်မှုဟာလဲ လျော့သွားနိုင်ပြီး လက်ရှိသူ့အပေါ် မြင်တဲ့ အမြင်တွေလဲ လျော့သွားနိုင်တယ်။ အဲ့ဒီလို ဖြစ်သင့်လား။

ပြောချင်တဲ့ အဓိက အကြောင်းအရာက ဖလားအောင်မြင်မှုတိုင်းကိုကြည့်ပြီး၊ ကစားသမားပဲ ဖြစ်ဖြစ် နည်းပြပဲဖြစ်ဖြစ် တစ်ဦးတစ်ယောက်အပေါ် အကြိမ်တိုင်းလိုလို ဝင်ရောက် ဘိသိက်တင်တာမျိုး ဒါမှမဟုတ် အသုဘချတာမျိုး လုပ်နေတာဟာ မဖြစ်သင့်ဘူး။ ဘယ်လောက် ယှဥ်ပြိုင်နိုင်စွမ်း ရှိသလဲ အပေါ်ကိုသာ ကြည့်သင့်တယ်။ ဥပမာအားဖြင့် ပြောရရင် ဆာအဲလက်စ် ဖာဂူဆန်အပေါ် ချန်ပီယံလိဂ် ဖလား ၂လုံးသာ ရယူနိုင်ခဲ့တဲ့အချက်ကိုနင်းပြီး ဝေဖန်ကြတာ မကြာခဏ တွေ့ရတယ်။ ပြောရတာလဲ သိပ်လွယ်တာကိုး။ အင်မတန် ဆွတ်ခူးရခက်ပါတယ်ဆိုတဲ့ အဲ့ဒီဆုဖလားကို ဇီဒိန်းလို နည်းပြက နည်းပြဘဝ စ ကာရှိသေး ၃နှစ်ဆက် ဖလားယူလိုက်တာမျိုး၊ ဒီလိုပဲ ပက်လို ဝါနုနည်းပြက သူ့ကို ၂ကြိမ်တိုင်တိုင် ဗိုလ်လုပွဲမှာတင် သမခဲ့ပြီး သူကိုယ်တိုင်တောင် လက်တွေ တဆတ်ဆတ်တုန်အောင် ဖြစ်ခဲ့ရတာတွေမျိုးပေါ့။

ဖာဂီက ဘာအဆင့်ရှိတုန်း မန်ယူမှာ နှစ်၃၀နီးပါးနည်းပြပြီး ဥရောပဖလား ၂ခါပဲရတာ ဘလာဘလာ။ ရတဲ့၂ကြိမ်က တစ်ကြိမ်က ကြက်ကန်း ဆန်အိုးတိုး၊ တစ်ကြိမ်က တယ်ရီချော်လဲတာကြောင့်။ အဲ့ ၂ကြိမ်သာ ကံမလိုက်ရင် ဥရောပဖလားတောင် ရဖူးမှာ မဟုတ်။ ပိုက်ဆံသုံးနိုင်လို့ အိမ်မှာပဲကျယ်နိုင်တာ။

ဆိုတဲ့ ယူဆမှုမျိုးပါပဲ။ အင်မတန် ရိုးစင်းတဲ့ နောက်ပြီး အသိမဲ့တဲ့ယူဆမှုမျိုးထက် မပိုပါဘူး။

ပရီးမီးယားလိဂ်ဟာ အခြားလိဂ်တွေထက် သာတယ် နိမ့်တယ် ဆိုတာထက် အင်မတန်ကို ယှဥ်ပြိုင်ရ ခက်ခဲတဲ့ ပြိုင်ပွဲဖြစ်တာတော့ အမှန်ပါပဲ။ ဘာကြောင့်လဲ ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက် များစွာထဲကမှ တစ်ခုတည်းသော အကြောင်းပြချက်က အနားယူကာလ လုံးဝ မရှိတာပဲ။ တခြားလိဂ်တွေ နှစ်သစ်ကူးကာလမှာ ရာသီဝက်စာ ပင်ပမ်းမှုကို ဖျောက်ပြီး ကျန်ရာသီဝက်အတွက် အားသစ် ပြန်မွေးချိန်မှာ၊ အင်္ဂလန်မှာက အဲဒီအချိန်မှာပဲ တိုက်တိုက်ဆိုင်ဆိုင် ၃ရက်တပွဲတွေ ဖြစ်ကုန်ပြီး ပိုလို့တောင်ပင်ပင်ပန်းပန်း ကစားရတာကြောင့် ဒဏ်ရာ အနာတရတွေ ကြုံရသလို စွမ်းဆောင်ရည်တွေပါ ကျကုန်တတ်ကြပါတယ်။ ပြောရရင် ရာသီ ၃ပုံ ၂ ပုံကျသည်အထိ အင်္ဂလန်မှာ ဘယ်သူချန်ပီယံ ဖလားရမယ် ဘယ်သူ ဥရောပ ဝင်ခွင့်ရမယ် ဆိုတာကို အနိမ့်ဆုံး ၅သင်းလောက်ထဲက ရွေးမသိနိုင်တဲ့ အခြေအနေမှာ အခြားလိဂ်တွေမှာတော့ အတော် ရုပ်လုံး ပေါ်လေ့ ရှိနေပါပြီ။ တချို့က နောက်ဆုံး ဘယ်နှစ်ခုနှစ်အတွင်းမှာ တခြားလိဂ်တွေက ပရီးမီးယားလိဂ်ထက် ချန်ပီယံ အသင်းပိုများသေးတယ် ဆိုတဲ့ အချက်နဲ့ ပြိုင်ဆိုင်မှုက အင်္ဂလန်မှာ ပိုနည်းကြောင်း ဆိုတတ်ပေမဲ့။ ဘာစီလိုနာ ရီးရဲမပါ၊ ဘိုင်ယန်မပါ၊ ဂျူဗီမပါတဲ့ အခြားလိဂ်တွေရဲ့ ချန်ပီယံ လုပွဲဟာ မရှိသလောက်ဖြစ်ပြီး၊ အင်္ဂလန်မှာတော့ မန်ယူမပါတဲ့၊ အာဆင်နယ်မပါတဲ့၊ ချဲလ်ဆီးမပါတဲ့၊ စီးတီးမပါတဲ့၊ လီဗာပူးလ်မပါတဲ့ ချန်ပီယံ လုပွဲတွေကို သူ့ကာလနဲ့သူ အမြဲမြင်ခဲ့ရတယ်။ ပြောရရင် ပြိုင်ပွဲကစားနေရင်း ချန်ပီယံ လုပွဲကနေ ထွက်ပေးရတာ မဟုတ်ပဲ ရာသီအစကတည်းက ဒီအသင်းတွေ ချန်ပီယံ မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ ပြောလို့ရတဲ့ အချိန်တွေ ရှိနေတာကို ဆိုလိုခြင်း ဖြစ်တယ်။ တခြားလိဂ်တွေအတွက် ဘာကာ၊ ရီးရဲလ်၊ ဂျူဗီ၊ ဘိုင်ယန် စတဲ့အသင်းတွေ ဘယ်လိုမှ ချန်ပီယံဆု မရနိုင်ဘူးပြောနိုင်တဲ့ နှစ်ရှိခဲ့တာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာ မြင်ရင်ပဲ ဘယ်လိဂ်က ပြိုင်ဆိုင်မှု အပြင်းထန်ဆုံးဆိုတာ သိနိုင်ပါတယ်။

အင်္ဂလန်ပရီးမီးယားလိဂ်ရဲ့ အဲ့ဒီလို ကြမ်းတမ်းလွန်းတဲ့ ခရီးရှည်ကြောင့် အသင်းကြီးတွေဟာ ဥရောပထက် ပြည်တွင်းကို ပိုဂရုစိုက်ရပါတယ်။ ချန်ပီယံ မဖြစ်နိုင်ဘူးထားပါစေဦး၊ အဆင့်၄အပြင်ထွက်ပြီး ယူရိုပါလိဂ်လို ပြိုင်ပွဲရောက်သွားခဲ့ရင် ပိုပြီး ဒုက္ခများသွားနိုင်တာကို သိနေကြပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ဥရောပပြိုင်ပွဲတွေ ကစားတိုင်း၊ အဆင့်တစ်ခုတက်တိုင်း အင်္ဂလန်ကလပ်တွေဟာ တခြားအသင်းနဲ့ လယ်ဗယ်ခြင်းတူနေရင်တောင် လန်းဆန်းမှုက မိုးနဲ့မြေလို ဖြစ်တတ်တဲ့အခြေအနေ ရှိနေချိန်မှာပဲ၊ အခြားလိဂ်ပြိုင်ပွဲတွေက သူတို့ရဲ့ ကလပ်တွေအတွက် ပွဲစဥ်တွေ ချောင်လည်အောင် ပြင်ဆင် ရေးဆွဲပေးချိန်မှာ အင်္ဂလိပ်တွေက ငွေမျက်နှာပဲ ကြည့်ပြီး ပွဲကစားစေတော့ ဆိုးသထက် ဆိုးကုန်ပါတယ်။ အဲဒီလို အခြေအနေတွေကြောင့် ပြည်တွင်းရော ဥရောပမှာပါ အခြေအနေကောင်းကောင်း ဟန်ချက်ထိန်းဖို့ အင်္ဂလန် ကလပ်တွေ အနေနဲ့ စိန်ခေါ်မှု ကြီးမားပါတယ်။

သက်သေအနေနဲ့ အင်္ဂလန်ပရီးမီးယားလိဂ်မှာ ဆာအဲလက်စ်ဖာဂူဆန်ရဲ့ အသင်းကလွဲပြီး ဥရောပ ဗိုလ်ဖြစ်ခဲ့တဲ့ လီဗာပူးလ်၂ကြိမ်နဲ့ ချဲလ်ဆီး တစ်ကြိမ် သုံးကြိမ်လုံးမှာ အဲဒီအသင်းတွေ အနေနဲ့ ပြည်တွင်းမှာ ဗိုလ်ဖြစ်ဖို့နေနေသာသာ လီဗာပူးလ်ရခဲ့တဲ့ နောက်ဆုံးတကြိမ်သာ ပြည်တွင်းချန်ပီယံဆုကို စိန်ခေါ်နိုင်ခဲ့ရုံအဆင့် ရှိခဲ့ပြီး၊ ကျန်၂ကြိမ်မှာတော့ သေမလားရှင်မလားအခြေအနေနဲ့ ကျားနာခဲ ခဲရင်း ခဲရာခဲဆစ် ဥရောပချန်ပီယံ ဖြစ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ချန်ပီယံလိဂ်လို ခက်ခဲလှတဲ့ ကမ္ဘာ့အမြင့်မားဆုံး ထိပ်တန်းပြိုင်ပွဲတွေတင် မဟုတ်ပါဘူး၊ တဆင့်နိမ့် ယူရိုပါလိဂ်မှာ အင်္ဂလန်ကလပ်တွေ ဗိုလ်ဝင်ခံချိန်တွေမှာလဲ အဲဒီအသင်းတွေရဲ့ ဆိုးရွားလှတဲ့ ပြည်တွင်းရပ်တည်မှုကပဲ သူတို့ကို ယူရိုပါဖလားရဖို့ တွန်းအားဖြစ်စေခဲ့တာပါ။ ချန်ပီယံလိဂ်မှာ အင်္ဂလန်ကလပ်တွေ ထိပ်ဆုံးအဆင့်အထိ ဖောဖောသီသီ ယှဥ်ပြိုင်ခဲ့တဲ့ ကာလတွေဟာလဲ ပြိုင်ပွဲမစခင် မန်ယူ၊ အာဆင်နယ်၊ ချဲလ်ဆီး၊ လီဗာပူးလ် ဟာ ရာသီကုန်မှာ ထိပ်ဆုံးလေးသင်းဖြစ်မယ်လို့ အတပ်ပြောလို့ ရတဲ့အချိန်တွေမှာ ဖြစ်ခဲ့တာကိုကြည့်ရင်လဲ ချန်ပီယံလိဂ်ဟာ အင်္ဂလန်ကလပ်တွေအတွက် ပထမတန်းစား မဟုတ်တာ သိသာပါတယ်။

အဲဒီလိုအခြေအနေမျိုး ဖြစ်နေတဲ့အပြင် ဘောလုံးရာသီတိုင်းလို အနိမ့်ဆုံး အဆင့်၃က မဆင်းတဲ့ ဖာဂူဆန်ဟာ ချန်ပီယံလိဂ်မှာလဲ အရိုသေတန်လောက်တဲ့ ရုပ်ပျက်မှုမျိုး မရှိခဲ့ပါဘူး။ ချန်ပီယံလိဂ်နဲ့ ပြည်တွင်းချန်ပီယံကို ပူးတွဲယူဖို့ ခက်ခဲလှတဲ့ကြားက လုပ်ပြနိုင်ခဲ့တယ်။ ဒါ့အပြင် ဥရောပမှာ ဖာဂူဆန်ကို အပြုတ်ဖြုတ်သွားတဲ့ အသင်းတွေဟာ များသောအားဖြင့် ချန်ပီယံဖြစ်သွားလေ့ရှိတတ်ကြတာဟာ သူ့ရဲ့ယှဥ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းပါပဲ။ သူရှုံးနိမ့်ခဲ့တဲ့ ဗိုလ်လုပွဲ ၂ပွဲရဲ့ ပြိုင်ဘက်ဟာ ထာဝရအကောင်းဆုံး အသင်းတစ်သင်းလို့ ညွှန်းနိုင်တဲ့ အဆင့်ရှိတဲ့ အသင်းပါ။ တကယ်တော့ ဆာအဲလက်စ်ကို နှစ်၃၀နီးပါး ယူနိုက်တက် နည်းပြလုပ်ပြီး ဥရောပချန်ပီယံ ၂ကြိမ်ပဲရတဲ့ အိမ်ကျယ် နည်းပြလို့ စွတ်စွဲတာမျိုးဟာ အသိဥာဏ်မဲ့ရာကျတယ်လို့ ပြန်လည် ရှုတ်ချနိုင်ပါတယ်။

ဒါကြောင့်ပဲ အသေးစိတ်ပိုမို ပါဝင်တဲ့ မြင်ကွင်းကျယ်ကို အကြောင်းအချက် ခိုင်ခိုင်လုံလုံနဲ့ မကြည့်ပဲနဲ့ ဘာကို အမှန်တရား၊ ဘာကို အမှားဆိုပြီးပြောမရဘူးလို့ ပြောလေ့ရှိကြတာ။ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အခြေအနေတစ်ရပ်အပေါ်ကို အားကိုးလွန်းပြီး တစ်စုံတစ်ယောက်ရဲ့ အစွမ်းအစကို မေးခွန်းထုတ်တာ၊ ကာလတို စွမ်းဆောင်မှုကို ကြည့်ပြီး အဖြူအမဲ ဆုံးဖြတ်ပေးတာမျိုးဟာ အဲဒီ ကိစ္စအပေါ် မြင်တဲ့ ကိုယ်ပိုင် ပုဂ္ဂလိက အမြင်သက်သက်တစ်ခုထက် မပိုနိုင်ဘူးလို့ ဆိုကြတာဖြစ်တယ်။ ကစားသမားတစ်ဦးအပေါ် ဖြစ်ဖြစ် နည်းပြတစ်ဦးအပေါ်ဖြစ်ဖြစ် သူလုပ်နေတာကဘာလဲ၊ သူကြိုးစား ရယူနေတာ ဘာလဲ ဆိုတာကို မြင်နိုင်အောင် ကြိုးစားကြည့်ပြီး သူလုပ်နေတာတွေ မှန်ရဲ့လား၊ သူကြိုးစားရယူနေတာတွေ ရလား ဆိုတဲ့ အဖြေတွေကို ထုတ်ရင်း သုံးသပ် ပြောဆိုကြမှသာ ဘောလုံးစကား အလာပသလာပ ပြောလို့ကောင်းတာပဲ။ လှောင်ဖို့ ရိဖို့ဆိုတဲ့ fun ရှာတဲ့ အယူအဆတွေမဟုတ်ပဲ တလွဲအယူအဆတွေကို အတည်ကြီးတွေ ပြောနေကြရင်ဖြင့် အသိဥာဏ်မဲ့တဲ့ စကားတွေဖြစ်နေမှာမို့ အင်မတန် ပျင်းစရာကောင်းလှပါတယ်။